‘Verdienmodel corporaties niet duurzaam: hoe verder?’ - Jeroen Pepers en Johan Schudde over het rapport Opgaven en middelen

Het verdienmodel voor corporaties is niet duurzaam. Hoe nu verder? Tijdens vier digitale VTW-bijeenkomsten over het onderzoek Opgaven en Middelen deed Aedes-directeur Jeroen Pepers een appel op de toezichthouders om mee te denken over oplossingen. Aan de hand van stellingen gingen VTW-leden met elkaar in discussie over de te volgen koers.

Tekst: Lisette Vos

De conclusie in het rapport Opgaven en middelen – in opdracht van drie ministeries en Aedes - laat aan duidelijkheid niets te wensen over: de corporaties zijn niet in staat om de maatschappelijke opgaven (nieuwbouw én verduurzaming) te financieren. Corporaties komen tot 2035 circa dertig miljard euro tekort.

Aedes-directeur Jeroen Pepers stelt voorop dat het nieuwe kabinet met een structurele oplossing moet komen om corporaties meer financiële ruimte te bieden. Tegelijkertijd deed hij tijdens de vier digitale VTW-bijeenkomsten een appel op de VTW-leden. ‘Laat er geen misverstand over bestaan: de bal ligt bij de overheid. Maar het onderzoek geeft ook een beeld over de grote opgaven. Wat kunnen we als sector zelf doen om die grote maatschappelijke opgaven te realiseren? Daar moeten we samen ook naar kijken.’ 

Regionale verschillen
Pepers wees op de verschillen in de regio die van invloed zijn op het verdienmodel van corporaties. Volgens hem kunnen corporaties in een woningmarktregio elkaar ondersteunen waar nodig. Niet door middelen over te hevelen, maar door in goed overleg een opgave van een collega-corporatie over te nemen. Volgens de Aedes-directeur is inzicht in cijfers in de regio de eerste stap. ‘We moeten appels met appels kunnen vergelijken. Zo krijgen we scherp in beeld hoe corporaties elkaar maximaal kunnen helpen.’

Bespreek de impact
Aan het einde van zijn presentatie gaf Pepers de VTW-leden vier suggesties mee. Bespreek de impact van het onderzoek Opgaven en middelen in de RvC en draag binnen de huidige financiële ruimte maximaal bij aan de maatschappelijke doelen. Stimuleer als RvC het gesprek in de regio, met als doel om gezamenlijk de opgave te verkennen en op te pakken. Tot slot: breng de noodzaak van een structurele oplossing onder de aandacht van het eigen (politieke) netwerk.  

Financiële continuïteit
Johan Schudde, directeur financiën bij Staedion en lid van de financiële commissie van de VTW, was begeleider van één van de vier digitale VTW-bijeenkomsten. Als RvC-lid van de Goede Woning en Woonpartners Midden-Holland stelt hij de financiële continuïteit van de corporatie nadrukkelijker in de RvC aan de orde. ‘De urgentie om naar de lange termijn te kijken is door het onderzoek Opgaven en middelen groter geworden. Iedereen is het erover eens dat het verdienmodel niet duurzaam is. De coronacrisis is ook een wake-up call. Je ziet bedrijven omvallen. Corporaties zullen niet snel failliet gaan, maar de financiële continuïteit is niet altijd meer vanzelfsprekend.’

Tijdens de digitale VTW-bijeenkomsten ging de discussie onder meer over de vraag of corporaties de startmotor moeten zijn in de energietransitie. Schudde: ‘Het gaat om niet rendabele investeringen, kunnen we die wel opbrengen? De aanpassingen om woningen van het aardgas af te halen zijn op dit moment nog relatief duur. Moet je niet wachten tot technieken goedkoper worden? Andere toezichthouders pleiten er juist voor om voorop te lopen, omdat de energietransitie een grote maatschappelijke opgave is. Als wij het niet doen, wie dan wel?’

Startmotor in energietransitie
Tijdens de digitale VTW-bijeenkomsten ging de discussie onder meer over de vraag of corporaties de startmotor moeten zijn in de energietransitie. Schudde: ‘Het gaat om niet rendabele investeringen, kunnen we die wel opbrengen? De aanpassingen om woningen van het aardgas af te halen zijn op dit moment nog relatief duur. Moet je niet wachten tot technieken goedkoper worden? Andere toezichthouders pleiten er juist voor om voorop te lopen, omdat de energietransitie een grote maatschappelijke opgave is. Als wij het niet doen, wie dan wel?’

Niet zien aankomen
Schudde plaatst zelf een kanttekening bij de oproep om als sector maximaal bij te dragen. ‘Natuurlijk moeten we als corporaties meedenken over oplossingen. Maar we moeten ook niet te grote risico’s nemen. De uitkomst van het onderzoek Opgaven en middelen konden we wel verwachten. Maar het stikstofdossier en de coronacrisis hebben we niet zien aankomen. Die hebben ook grote gevolgen. Dergelijke klappen moet de corporatie wel op kunnen vangen.’