Corporaties spelen in de energietransitie een grote rol. De opgave om alle woningen van het aardgas te halen, is zeer complex. Toezichthouders moeten zich verdiepen in het onderwerp om goede afwegingen te kunnen maken. Dat stelt Elfrieke van Galen, één van de auteurs van de nieuwe VTW-handreiking Toezicht op de energietransitie.
Tekst: Lisette Vos
Als vervolg op de handreiking Toezicht op duurzaamheid heeft de VTW-werkgroep recent de VTW-handreiking Toezicht op de energietransitie geschreven. Wat staat corporaties te wachten en welke vragen kunnen toezichthouders aan het bestuur stellen? Volgens Van Galen, commissaris bij Ymere, heeft de coronacrisis nu prioriteit. ‘Het is nog moeilijk te overzien wat de precieze gevolgen zijn. Voor we daar iets over kunnen zeggen, moet eerst het stof zijn neergedaald.’
Invloed uitoefenen
De energietransitie is echter een zaak van lange adem: het doel is dat in 2050 alle woningen van corporaties CO2-neutraal zijn. Dat jaar lijkt nog ver weg, en de route ligt niet vast. Maar corporaties moeten wel nu in actie komen. In de dertig Regionale Energie Strategieën (RES) worden nationale afspraken uit het Klimaatakkoord regionaal uitgewerkt. ‘Corporaties moeten aan tafel zitten om invloed uit te kunnen oefenen,’ stelt Van Galen.
Groot speelveld
Volgens Van Galen maken corporaties in de energietransitie onderdeel uit van een groot speelveld, op regionaal en lokaal niveau. De gemeente heeft de regie bij de opstelling van de wijkplannen (die passen in de RES). Per wijk wordt een plan gemaakt om de woningen van het aardgas te halen. ‘Corporaties werken in andere verbanden samen dan dat ze gewend zijn. Als een wijk bijvoorbeeld op een warmtenet wordt aangesloten, gaat het om alle woningen: van corporaties én van particulieren.’
Meerjarenplan: praktijkvoorbeeld Ymere
Corporaties moeten daarnaast in het financiële meerjarenplan uitgaan van drie strategische doelen: naast beschikbaarheid en betaalbaarheid is het derde doel duurzaamheid (inclusief de energietransitie). In de VTW-handreiking is een praktijkvoorbeeld van Ymere beschreven: het bestuur van de Amsterdamse corporatie heeft de RvC stap voor stap meegenomen bij de opstelling van het meerjarenplan, inclusief de financiering van de energietransitie.
 |
No regret-maatregelen
De technologische ontwikkelingen staan niet stil. Dat betekent volgens Van Galen niet dat corporaties moeten wachten op de ideale techniek om de woningen energieneutraal te maken. ‘Zet stappen, maar neem maatregelen waar je achteraf geen spijt van krijgt.’
Draagvlak huurders
Al deze elementen – de regionale en lokale kaders, het grote speelveld, andere samenwerkingen, de meerjarenplanning, de technologische ontwikkelingen - maken van de energietransitie een complexe opgave. Draagvlak onder de huurders is daarbij essentieel. ‘Luister goed naar de huurders. Het is een complex onderwerp, maar houd de boodschap simpel. Dat is belangrijk om eventuele zorgen weg te nemen.’
Scherp houden
Juist vanwege de complexiteit van de energietransitie spelen toezichthouders een belangrijke rol, stelt Van Galen. ‘Houd de bestuurder en organisatie scherp door de juiste vragen te stellen. Met de VTW-handreiking helpen wij u op weg.’
VTW-handreiking Toezicht op de energietransitie
De handreiking is beschikbaar op VTW-publicaties.nl. Deze handreiking is niet uitputtend en geeft een aanzet tot nadenken en acties in de RvC. Mist u informatie of heeft u interessante aanvullingen, dan horen we graag van u. U kunt contact opnemen met de VTW: bureau@vtw.nl.