Toezichthouders van corporaties moeten verder kijken dan hun eigen organisatie. ‘Kijk wat er in de samenleving nodig is én wat dat betekent voor corporaties,’ stelt Jord Neuteboom die als extern adviseur van Viatore betrokken is bij Proeftuin Ruwaard Oss. Tijdens het VTW-ledencongres over governance op lokale netwerken op 20 september is de proeftuin in Oss één van de thema’s van de workshops.
Tekst: Lisette Vos
Proeftuin Ruwaard Oss heet niet voor niets een proeftuin. In dit lokale netwerk, waarin BrabantWonen als corporatie nauw samenwerkt met verschillende maatschappelijke partners in zorg en welzijn, maar ook met zorgverzekeraars, zoeken de deelnemers naar andere wegen om de bewoners in de wijk vooruit te helpen. Sámen met de bewoners zelf. ‘Anders denken, doen en organiseren’ is het motto.
 |
Huisbezoek
De insteek van de proeftuin is dat er één lokaal team is met één budget (vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning van de gemeente). De hulpvragen van bewoners (die ook via professionals van de deelnemende organisaties binnenkomen) zijn het uitgangspunt. Bij een complex probleem van een bewoner, krijgt hij of zij thuis bezoek. Drie vragen staan tijdens dit huisbezoek centraal: wat zijn jouw doelen, wat kan jij hierin zelf betekenen en wat heb je nodig?
Schotten weg
De schotten tussen de betrokken organisaties moeten weg om de bewoners zo goed mogelijk te helpen, stelt Neuteboom. In de proeftuin in Oss bleek regelmatig dat de oplossing bij de corporatie lag. ‘Een voorbeeld. De corporatie die dwars door alle routines heen direct een woning ter beschikking kon stellen voor een vrouw in scheiding, die thuis zwaar gebukt ging onder psychische problemen van haar man, had letterlijk de sleutel van de oplossing in handen.’
De aanpak in de Proeftuin Ruwaard Oss houdt in dat organisaties niet langer strikt alleen naar alle regels kijken, maar vooral naar mogelijkheden en kansen om bewoners te helpen. ‘Ook corporaties moeten daarbij niet behoudend zijn, maar juist lef tonen. Als je braaf de regels volgt, dan loop je kans de boot te missen, bijvoorbeeld om mensen die meer problemen hebben echt te helpen.’
Omslag voor rol toezichthouders
De vraag is wat deze omslag betekent voor de rol van toezichthouders van corporaties (en andere maatschappelijke partners.) Neuteboom geeft hierover de masterclass ‘Toezicht in tijden van transitie’ bij de Academie van de vereniging van toezichthouders in de zorg (NVTZ). ‘Toezichthouders krijgen er een andere rol bij,’ stelt hij. ‘Ze moeten óók vooruitkijken, sparringpartner zijn van bestuurders, en niet alleen achteraf controleren.’
Sparringpartner
In die rol als sparringpartner gaat het volgens Neuteboom om drie aspecten: leren en durven experimenteren, met een brede blik kijken naar wat er in de samenleving gebeurt én nodig is, en helpen verbinding te leggen met de samenleving. Hij schrijft de RvC niet de wet voor, benadrukt hij. ‘Hoe je dit als RvC oppakt, is afhankelijk van de context en dus aan de toezichthouders zelf. Maar in de proeftuin bijvoorbeeld doen we veel kennis en ervaring op. Die kunnen de RvC’s vertalen naar hun eigen situatie.’
Blijven experimenteren en leren
De aanpak in de Proeftuin Ruwaard Oss heeft zijn waarde volgens Neuteboom bewezen: meer dan 400 hulpvragen van bewoners zijn in de afgelopen twee jaar door het lokale team opgelost. De situatie van de bewoners is verbeterd, en door de efficiënte aanpak zijn kosten bespaard. Andere gemeenten in Brabant (waar de maatschappelijke partners uit Oss ook actief zijn) kiezen mogelijk ook voor de aanpak van de proeftuin. Dat betekent volgens Neuteboom niet dat er één kant-en-klare methode is die altijd werkt. ‘We blijven onze aanpak ontwikkelen. Door te experimenteren en te leren van elkaar.’
Aanmelding VTW-ledencongres op 20 september
Proeftuin Ruwaard Oss is het onderwerp van één van de workshops tijdens het VTW-ledencongres over governance van lokale netwerken, met bestuurder Harry Windmüller van BrabantWonen als één van de sprekers. Nieuwsgierig naar zijn kennis en ervaringen en die van andere sprekers? U kunt zich aanmelden voor het ledencongres dat op 20 september in Driebergen wordt gehouden. Wees op tijd: er is beperkt plaats.
Meer informatie over het programma en aanmelding:
https://www.vtw.nl/ledencongres
Website Proeftuin Ruwaard Oss: https://www.proeftuinruwaard.nl/
Masterclass NVTZ: https://www.nvtz.nl/academie/66-toezicht-op-transities-en-innovaties