De behoefte aan woonvormen voor ouderen die niet meer zelfstandig willen of kunnen wonen, maar niet in een verpleeghuis thuishoren, neemt alleen maar toe. Joost van Hoof, lector Urban Ageing, doet – mede in samenwerking met de VTW - onderzoek naar die nieuwe woonvormen. Doel: belemmeringen in regelgeving in kaart brengen en inspraak voor ouderen verbeteren.
Tekst: Lisette Vos
Van Hoof gaf afgelopen vrijdag 21 juni zijn intreerede als lector Urban Ageing aan de Haagse Hogeschool, onder de titel: prettig en succesvol ouder worden in de stad. Het beeld dat álle ouderen hulpbehoevend zijn en in de stad dreigen te vereenzamen, volstaat volgens hem niet meer. ‘Actieve ouderen genieten volop van de geneugten van de stad. Die grote groep wordt over het hoofd gezien. Terwijl je van die ouderen veel kan leren: waarom redden zij zich wél prima?’
 |
Wirwar van regels
De combinatie van wonen en zorg is één van de onderzoeksterreinen van het lectoraat Urban Ageing. Nieuwe woonvormen voor ouderen bestaan al, ook initiatieven waarbij corporaties betrokken zijn, maar de regelgeving blijkt in de praktijk vaak een belemmerende factor, stelt Van Hoof. ‘Het is een wirwar van regels. Veel partijen proberen zelf het wiel uit te vinden. We willen aan de hand van ‘best practices’ onderzoeken wat wél en niet werkt.’
Een voorbeeld: vrienden op leeftijd kopen samen een huis om een nieuwe woonvorm te stichten waar zij samen gaan wonen. ‘Wat zijn de gevolgen voor de AOW als ouderen onder één dak wonen? En: als een bewoner overlijdt, wie bepaalt dan wie in de lege kamer mag komen wonen?’
Behoefte ouderen
Ook de inspraak van ouderen kan beter, stelt Van Hoof. Bewoners nemen steeds vaker het initiatief, maar ook bij woonprojecten die corporaties opzetten, moeten de wensen van de oudere huurders worden gehoord. ‘Het aanbod is nog te beperkt en de woonvormen sluiten nog te weinig aan op de behoefte van de bewoners. We willen op basis van het onderzoek een draaiboek voor inspraak opstellen.’
Ouderenhuisvester Habion
Bij ouderenhuisvester Habion, waar Van Hoof toezichthouder is, krijgen verzorgingshuizen een tweede leven: ze worden omgebouwd tot nieuwe woonvormen voor ouderen. Voor de inspraak ontwikkelde Habion de Røring-methode. Van Hoof: ‘Een huis moet een thuis zijn. En dat gaat verder dan een plattegrond van de woning. Habion vraagt bewoners hoe ze oud willen worden in hun buurt. Er moet leven in de brouwerij zijn. Wat ze in ieder geval níet willen, is betutteling.’
Roadmap
Voor het onderzoek naar de nieuwe woonvormen voor ouderen worden minimaal vijftien diepte-interviews gehouden met onder anderen sociale ondernemers en (toezichthouders van) corporaties. Over twee jaar moet het onderzoek klaar zijn. Doel is om praktische tools te ontwikkelen: een handreiking 'Regels, regelruimte en besluitvorming' én een adviesrapport 'Inspraak: hoe regel je dat?' Ook wordt een infographic over goed toezicht gemaakt.
VTW masterclasses
Van Hoof geeft na de afronding van zijn onderzoek masterclasses voor de VTW over nieuwe woonvormen voor ouderen. Commissarissen krijgen inzicht in ‘best practices’ en in hoeverre deze woonvormen (combinatie wonen en zorg) afwijken van de norm, inclusief de valkuilen in de regelgeving en inspraak van ouderen.
Meer informatie:
De intreerede van Joost van Hoof is vinden via deze link: https://www.dehaagsehogeschool.nl/onderzoek/lectoraten/details/urban-ageing#over-het-lectoraat
Meer informatie over de Røring-methode bij Habion: https://www.habion.nl/onze-visie/wonen-voor-ouderen/
https://www.mdpi.com/2075-5309/8/7/89