Hildegard Pelzer: Bedrijfsleven – Een waardevolle aanvulling in de RvC

In bijna elke RvC zitten wel een of meer leden uit het bedrijfsleven; vaak vanwege hun competenties op het gebied van financiën of vastgoed en soms bewust gekozen vanwege de ‘andere’ blik van het bedrijfsleven. Dat geldt ook voor andere sectoren in het maatschappelijke veld.

Ervaringen bij woningcorporaties en andere maatschappelijke organisaties met de aanwezigheid van leden met een achtergrond in het bedrijfsleven heeft mij aan het denken gezet. Dat wil ik graag met u delen, omdat dit soort diversiteit volgens mij nog beter benut kan worden.

Uit de praktijk
Casus. Een toezichthouder in de ouderenzorg, met een toppositie in de retail, uitte zijn verbazing dat het in de RvT-vergaderingen zo weinig gaat over de behoeften van ouderen en hun familie en dat er geen goed zicht is op waarom ouderen en familie juist voor huis X kiezen en niet voor een ander huis of een andere instelling. En dat terwijl de meeste leden in de RvT uit de zorg kwamen. Zijn interesse in de cliënt had niet alleen een ideologische achtergrond, maar ook een zakelijke. In de retail is aansluiting bij wat de klant wil van existentieel belang.

Casus. Toezichthouders in een sterk ideologisch getinte welzijnsorganisatie zeiden over een collega met lange staat van dienst als financieel directeur in het bedrijfsleven, dat zij minder betrokken is. Zelf gaf zij aan, dat zij zich graag met complexe vraagstukken bezighoudt, niet specifiek in het welzijnswerk. Waar zij zich in deze organisatie voor inzette, was een meer doelbewuste inzet van middelen en het in beeld brengen van de maatschappelijke effecten daarvan; iets wat bij de bestuurder en collega’s toezichthouders minder scherp op het netvlies stond.

Casus. Van de auditcommissie bij een woningcorporatie, bestaand uit twee commissarissen uit het bedrijfsleven, werd gezegd dat zij vooral oog hadden voor de financiën en minder voor de volkshuisvestelijke doelstellingen van de corporatie. Er zat bij de leden van de auditcommissie echter een sterk bewustheid voor goed rentmeesterschap van het geld dat grotendeels door de huurders werd opgebracht.

Op basis daarvan werden wel eens in de sector gebruikelijke werkwijzen ter discussie gesteld.

Inzichten
Dit soort ervaringen hebben mij een drietal inzichten opgeleverd, die ik graag deel:

• Bedrijven in een sterk concurrerende omgeving bestaan bij de gratie dat zij beter of anders dan hun concurrenten voorzien in behoeften en wensen van (potentiële) klanten. Commissarissen uit dit soort bedrijven kunnen het kijken naar (potentiële) huurders aanscherpen. Je moet je wel bewust blijven van een belangrijk verschil: een commercieel bedrijf zoekt klanten en creëert behoeften om omzet te maken; de corporatie heeft als doel te voorzien in een maatschappelijke behoefte en zoekt niet naar vergroting van de behoefte.
• Winstgroei is een belangrijke drijfveer in het bedrijfsleven en vraagt om scherpe financiële sturing. Van die scherpte kan een corporatie profiteren, want meer ‘winst’ betekent meer ruimte om te investeren in maatschappelijke ambities.
• Ook commissarissen uit het bedrijfsleven kunnen een goede maatschappelijke antenne hebben en soms zaken zien waarvoor degenen die uit de corporatiesector komen, blind zijn geworden. Zij kunnen vanzelfsprekendheden die in de sector zijn geslopen, ter discussie stellen.

Verzilveren van diversiteit
De casussen illustreren dat diversiteit niet alleen ‘maatschappelijk correct’ is, maar ook zeer waardevol kan zijn. Dat geldt uiteraard ook voor andere vormen van diversiteit zoals man-vrouw, jongere - oudere leden, ‘oude’ - ‘nieuwe ‘ Nederlanders.

Het verzilveren van de potentie van diversiteit gaat niet vanzelf.  

Je moet open staan voor de inbreng van de ander. Dat is meer, dan de ander de ruimte geven om zijn/haar zegje te doen. Het is ook nieuwsgierig zijn naar de zienswijze van de ander (“Wat vind jij?” “En waarom?”). En het betekent ook de eigen zienswijze en vanzelfsprekendheden onderkennen en ter discussie kunnen stellen.

De ‘ander’ moet de ruimte nemen en zo nodig opeisen om zijn/haar inbreng te leveren en moet in staat zijn om die duidelijk over te brengen. Het helpt als je je daarbij ook bewust bent van de heersende zienswijzen en cultuur.

Maar diversiteit kan ook te ver gaan. Er zijn voorbeelden waar de zienswijzen van commissarissen steeds weer op principiële punten onoverbrugbaar uit elkaar liggen.  Er is dus een zekere gemeenschappelijke basis nodig, om te beginnen over de maatschappelijke rol van de corporatie en wat die voor de RvC betekent. En je moet de waarde van een zekere verscheidenheid inzien en er plezier in scheppen om samen wijzer te worden.

Hildegard Pelzer

http://governancesupport.com

Hildegard Pelzer heeft 25 jaar ervaring als consultant en is al ruim 15 jaar expert op het gebied van governancevraagstukken. In haar werk met toezichthouders en bestuurders combineert Hildegard haar brede strategische en organisatiekundige ervaring met haar achtergrond als psychologe. In 2019 schrijft zij elke maand een artikel voor de VTW nieuwsbrief over governancevraagstukken.