VTW-directeur Albert Kerssies en senior adviseur James Volkert van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) houden tijdens het Toezichtfestival samen een presentatie over de verkorte toets geschiktheid en betrouwbaarheid voor commissarissen. De verkorte toets is - na een voorstel van de VTW - als proef voor twee jaar ingesteld.
Tekst: Lisette Vos
Kerssies en Volkert spreken op 26 maart tijdens het festival dat voor extern toezichthouders wordt georganiseerd. De titel van de presentatie: Herstel van vertrouwen - nieuwe vormen van samenwerking. Volgens Volkert is - vier jaar na invoering van de Woningwet - het vertrouwen in de corporaties weer zodanig hersteld dat de Aw een stap terug kan doen bij de (her)benoeming van commissarissen. Voor de VTW-leden is dat winst: de administratielast vermindert en de procedure kan sneller worden doorlopen.
Met beide handen aangrijpen
De VTW heeft in gesprekken met de Aw aangestuurd op de verkorte toets. Volgens Kerssies is deze nieuwe vorm van samenwerking tussen intern en extern toezicht goed voor de sector. 'De Aw zet een stap terug als teken van vertrouwen. Dan moeten we als VTW-leden die kans ook met beide handen aangrijpen. In deze twee jaar moeten onze leden laten zien dat we het vertrouwen waard zijn. Een RvC die het niet goed aanpakt, moet alsnog aan de eisen voldoen en alle formulieren invullen.'
Wat verandert er met de verkorte toets?
De toets die commissarissen bij een (her)benoeming moeten doorlopen, bestaat uit twee onderdelen: geschiktheid en betrouwbaarheid. De Aw blijft de betrouwbaarheid toetsen op basis van een papieren controle (onder meer Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)). De RvC kan tijdens de proef echter zelf onderbouwen waarom de kandidaat voor de RvC geschikt is (in relatie tot de strategie van de corporatie).
Als de (her)benoeming goed is onderbouwd, zal de Aw niet meer zelf nader toetsen of de kandidaat geschikt is. Ook een commissaris met beperkte ervaring als toezichthouder in de (semi-)publieke sector, hoeft niet meer op gesprek bij de Aw, als de RvC de kandidaat wèl geschikt vindt en dat goed onderbouwd heeft.
Cijfers
De Autoriteit woningcorporaties (Aw) heeft in de afgelopen vier jaar bijna 2000 kandidaten getoetst. Vorig jaar bleek één kandidaat niet geschikt, in 2017 waren dat er vier. Negen kandidaten trokken zich vorig jaar terug (zelf of op aanraden van de RvC), in 2017 waren dat er 24.
Aan het denken gezet
Volgens senior adviseur Volkert van de Aw heeft de invoering van de toets geschiktheid en betrouwbaarheid, onderdeel van de Woningwet, effect gehad: er is meer bewustwording bij corporaties van het belang van een goede werving en selectie. 'Ik denk zeker dat dit instrument er ook mede aan heeft bijgedragen dat het nu beter gaat in de sector, al kan ik het moeilijk hard maken in hoeverre dit aan de toets ligt. De RvC's worden aan het denken gezet. Dat geldt ook voor de kandidaten. Ze weten dat ze niet zo maar benoemd kunnen worden, maar aan eisen moeten voldoen.'
De toets geschiktheid en betrouwbaarheid wordt alleen toegepast in de corporatiesector en de financiële sector. Andere sectoren, zoals zorg en onderwijs, kunnen wellicht leren van de ervaringen van de VTW en de Aw, stelt Volkert. 'De toets is een preventief instrument. De Aw kan verder alleen achteraf ingrijpen. De verkorte toets is een nieuwe vorm van samenwerking tussen intern en extern toezicht. Als we vanuit vertrouwen met elkaar in gesprek gaan, open en met wederzijds begrip, kunnen we samen op tijd eventuele misstanden opsporen.'
Evaluatie
De proef met de verkorte toets duurt - met toestemming van het ministerie van BZK - vooralsnog twee jaar, en wordt tussentijds geëvalueerd door een klankbordgroep (met de VTW, de Aw en het ministerie BZK).
Meer informatie over de verkorte toets (inclusief de formulieren):
Het nieuwsbericht van de Autoriteit woningcorporaties (Aw):
https://www.ilent.nl/onderwerpen/actuele-informatie/overzicht-berichten-aw/actuele-informatie-aw/toets-%E2%80%98geschiktheid-en-betrouwbaarheid%E2%80%99-proef-verkorte-procedure-nieuwe-formulieren-en-beoordelingskader
Meer informatie over het Toezichtfestival (alleen bestemd voor externe toezichthouders): www.toezichtfestival.nl