‘Een moment van evaluatie: zijn we op de goede weg?’ - interview met Floor Rink, hoogleraar RUG en Kees van Nieuwamerongen, directeur Aw

Hoogleraar organisatiegedrag Floor Rink aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) start na de zomer een onderzoek naar de relatie tussen intern en extern toezicht, in samenwerking met de VTW en de Autoriteit Woningcorporaties (Aw). Doel is: verbetering van toezicht.

Tekst: Lisette Vos

Rink, die eerder wetenschappelijk onderzoek deed naar intern en extern toezicht in de financiële sector, hield vorig jaar tijdens het VTW-congrestival 'Toezicht met Passie' een lezing over dit onderwerp. Toezicht gaat volgens haar om meer dan alleen regels opleggen en naleven. Het verbeteren van onderlinge relaties tussen intern toezicht, extern toezicht en bestuurders levert een significante bijdrage aan goed bestuur én het naleven van die regels.

Anonieme vragenlijst
Het onderzoek van de RUG brengt in kaart hoe die onderlinge relaties zijn en hoe die kunnen worden verbeterd, met als doel om effectief toezicht te houden. Toezichthouders van corporaties en inspecteurs van de Aw – die in de dagelijkse praktijk ook aan elkaar zijn gekoppeld - ontvangen een vragenlijst die zij anoniem invullen. Dat is een belangrijke voorwaarde: zij kunnen elkaar over en weer beoordelen, maar het gaat nadrukkelijk niet om de beoordeling van personen.

Floor Rink, foto RUG

Stuurgroep
Volgens Rink moet de opzet van het onderzoek nog nader worden uitgewerkt. Een gezamenlijke stuurgroep (met RUG, VTW en Aw) stelt de vragenlijsten voor de zomer vast. De RUG stuurt deze naar verwachting in september aan de deelnemers van het onderzoek (zij zijn nog niet bekend). De analyses, op basis van de uitkomsten van het onderzoek, worden in de stuurgroep besproken. Het eindrapport van de RUG wordt medio volgend jaar verwacht.

Aw
Directeur Kees van Nieuwamerongen van de Aw is positief over de relatie tussen intern en extern toezicht. Volgens hem is er een open en constructieve houding over en weer. ‘We zoeken we elkaar op. We gaan als Aw niet alleen in gesprek met de bestuurders, maar ook met toezichthouders, en dat is redelijk uniek. Dat gebeurt niet in elke sector. Natuurlijk moet er afstand zijn, het gaat om de balans, intern toezichthouders willen niet dat we op hun stoel gaan zitten.’   

Kees van Nieuwamerongen, foto: Paul Tuinte

Op de goede weg?
Volgens Van Nieuwamerongen is het onderzoek van de RUG één van de wegen die de Aw bewandelt om het toezicht te verbeteren. ‘Ik zie het als een moment van evaluatie. Zijn we samen op de goede weg? Een wetenschappelijk onderzoek gaat op zoek naar de diepere laag. Dat biedt ons nieuwe inzichten. Moeten we in het toezicht meer voor de psychologische invalshoek kiezen of juist niet? Moeten we de onderlinge contacten intensiveren of niet?’

Gevoelig
De Aw en de VTW hebben recent bijeenkomsten georganiseerd om over en weer van elkaar te leren, onder de noemer: good governance, lessons learned. Volgens de directeur van de Aw is het een goede zaak dat de deelnemers aan het onderzoek de vragenlijsten anoniem invullen, waardoor zij meer open kunnen zijn. ‘Toezicht op goed bestuur gaat om mensen, dat is een groot verschil met klassiek financieel toezicht. Daarbij gaat het om de vraag of er voldoende geld in de kas zit. Dat ligt toch minder gevoelig.’

Balans tussen controle en vertrouwen
Hoogleraar Rink van de RUG heeft tot slot nog een boodschap voor de VTW-leden. ‘Het onderzoek is echt een kans om inzicht te krijgen in hoe intern én extern toezicht beide kunnen bijdragen aan beter toezicht. Op basis van onderzoek kunnen we concrete richtlijnen formuleren om de juiste balans te vinden tussen controle en vertrouwen. Daar gaat het om.’

Vervolg onderzoek
De VTW houdt u op de hoogte over het vervolg van het onderzoek. Wilt u als toezichthouder meer weten of eventueel deelnemen, dan kunt u contact opnemen met: bureau@vtw.nl

Verder lezen?

Interview met Floor Rink in VTW-special Toezicht met Passie over relatie intern en extern toezicht (pag. 36-38)

VTW-artikel over inspecties governance Autoriteit woningcorporaties in Aedes Magazine