Wetsvoorstel wet Bestuur en Toezicht: voor corporaties verandert er weinig

Op dit moment behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel Wet bestuur en toezicht. De essentie van het wetsvoorstel is het verbeteren van de kwaliteit van bestuur en toezicht en het stimuleren van professionalisering bij de rechtspersonen verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen. Veel van de voorgenomen wijzigingen staan al in de Woningwet: voor corporaties verandert er weinig.

Algemeen
Met het wetsvoorstel komt er voor alle rechtspersonen een wettelijke grondslag voor de mogelijkheid tot instelling van een raad van commissarissen dan wel van een monistisch bestuursmodel (één bestuur dat bestaat uit uitvoerende en niet uitvoerende bestuurders). Verder wordt voor stichtingen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen helderheid verschaft omtrent (i) de uitgangspunten die bestuurders en commissarissen bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen, (ii) de positie van bestuurders en commissarissen met een tegenstrijdig belang en (iii) de regels over aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen. Ten slotte wordt de regeling voor ontslag van een stichtingsbestuurder door de rechter aangepast.

Wettelijke grondslag RvC en monistisch bestuursmodel
Voor alle rechtspersonen komt er een wettelijke basis om een RvC in te stellen, die ontbrak nu nog vaak. Voor corporaties was de wettelijke basis al te vinden in de Woningwet. Het wetsvoorstel geeft verder alle rechtspersonen de mogelijkheid om in één bestuur uitvoerende en niet uitvoerende bestuurders te laten plaatsnemen. De niet uitvoerende bestuurders houden toezicht op de uitvoerende bestuurders. Corporaties mogen dit straks echter niet, want het monistisch bestuursmodel is voor hen verboden.

Uitgangspunten vervulling taak
Elke bestuurder van een rechtspersoon is gehouden tot een behoorlijke taakvervulling. Van kennelijk onbehoorlijke taakvervulling is sprake als geen redelijk denkend bestuurder – onder dezelfde omstandigheden – zo gehandeld zou hebben. Voor commissarissen van corporaties gelden deze regels nu ook al. De wetgever wil deze regels laten gelden voor commissarissen van alle rechtspersonen.

Tegenstrijdig belang
Wat te doen bij een tegenstrijdig belang van een bestuurder of een commissaris? Een wettelijke regeling ontbreekt voor stichtingen en verenigingen. De wetgever wil dat wijzigen. Er wordt een uniforme tegenstrijdig belangregeling ingevoerd: een bestuurder/commissaris met een tegenstrijdig belang moet zich onthouden van de beraadslaging en de besluitvorming. Met andere woorden: ‘hij mag niet meedoen’. Deze regeling kennen corporaties vaak al in de statuten en reglementen.

Aansprakelijkheid
In faillissement kan de curator de bestuurders en commissarissen van een NV, BV, commerciële vereniging en commerciële stichting aansprakelijk houden wegens onbehoorlijk bestuur. Deze regeling wordt ook ingevoerd voor niet commerciële verenigingen en stichtingen (waarbij in bepaalde situaties een verlicht regime geldt). Voor corporaties verandert er weinig omdat zij bijna altijd al kwalificeren als een commerciële vereniging of commerciële stichting.

Ontslagregeling
In het wetsvoorstel worden de gronden uitgebreid waarop een stichtingsbestuurder kan worden ontslagen door de rechter (dat wil zeggen op grond van wanbeleid in algemene zin in plaats van alleen op grond van financieel wanbeleid). De regeling gaat ook gelden voor commissarissen van stichtingen. In de Woningwet staan er specifieke regels voor ontslag van bestuurders en commissarissen. Hoewel de wetgever dit nog niet heeft verduidelijkt, gaan wij ervan uit dat alleen de specifieke regels uit de Woningwet voor corporaties gelden.

Ten overvloede merken we op dat de regels over het aantal toegestane functies van bestuurders en commissarissen bij grote rechtspersonen niet veranderen. Al met al zal het wetsvoorstel niet veel veranderingen brengen voor corporaties.

Eelkje van de Kuilen en Iris den Bieman, AKD Advocaten en Notarissen

Lees hier het wetsvoorstel Wet bestuur en toezicht