Hildegard Pelzer over onderzoek 'Vertrek van de bestuurder'

Menig commissaris maakt gedurende zijn/haar zittingstermijn mee dat het functioneren van een bestuurder ter discussie staat, niet zelden gevolgd door het vertrek van de bestuurder, op eigen initiatief of op initiatief van de RvC. Het zijn ingrijpende processen en besluiten, voor de bestuurder in kwestie, voor de toezichthouders en ook voor de organisatie. Hierover is weinig bekend. Hoe beleven betrokkenen dit soort trajecten? Wat zijn de do’s and dont’s?

Gastbijdrage van Hildegard Pelzer, GovernanceSupport

Governance Support is een onderzoek begonnen dat volgend voorjaar uitmondt in een publicatie. Toezichthouders vragen GovernanceSupport  met enige regelmaat om ondersteuning bij de besluitvorming over de positie van de bestuurder of om na een bestuurscrisis met de raad te reflecteren en leerpunten te destilleren. Zo hebben we de afgelopen jaren kennis en ervaring opgedaan. We willen de inzichten verbreden en verdiepen en vervolgens delen met commissarissen en bestuurders. 
 
Er is met reeds 40 bestuurders bij maatschappelijke organisaties (zorg, woningcorporaties, onderwijs etc) diepgaande gesprekken gevoerd over hun min of meer gedwongen vertrek. Daarbij gaat het om vragen als:
• Heeft de bestuurder het zien aankomen of werd hij/zij verrast door de kritiek en het besluit van de RvC/RvT?
• Hoe was de relatie tussen bestuurder en RvC/RvT in de periode voorgaand aan het nemen of krijgen van ontslag en hoe tijdens de onderhandelingen over het vertrek?
• Hoe is de communicatie verlopen?
• Wat heeft deze moeilijke periode emotioneel voor de bestuurder betekend?
• Heeft de bestuurder daarna weer een bestuursfunctie geambieerd en gekregen?

Daarnaast zijn er bovendien zo’n 15 diepgaande gesprekken gevoerd met toezichthouders bij maatschappelijke organisaties die vanuit die positie een actieve rol hebben gespeeld bij het vertrek van een bestuurder. De komende maanden zullen nog meer gesprekken volgen.

In die gesprekken wordt het hele traject uitgediept, vanaf de eerste signalen dat het niet goed gaat tot de afronding van het vertrek en het zoeken van de opvolger (zie onderstaande tekening).

Hoe zien of voelen toezichthouders dat er mogelijk iets aan de hand is? Wanneer delen zij dat met collega’s? Hoe is de dynamiek in de RvC/RvT bij dit soort gevoelige kwesties? Emoties kunnen wel eens de overhand nemen. Hoe komt de raad tot een weloverwogen besluit? Hoe acteert de raad richting de bestuurder en richting interne en externe stakeholders? Dit soort vragen komen aan de orde. Gaandeweg wordt ook het grote belang van de jaarlijkse beoordelingsgesprekken duidelijk en hoe lastig het is om kritische geluiden van de RvC/RvT goed te laten landen en een goede werkgever te zijn.
Achteraf zie je zaken vaak scherper dan als je er midden in zit. Dat geldt – zo is de ervaring van GovernanceSupport - zeker voor de aanloop naar het besluit over het vertrek van de bestuurder en voor de dynamiek in de boardroom. We merken dan ook dat de gesprekken vaak niet alleen onze inzichten vergroten, maar ook die van de toezichthouders en bestuurders die we spreken.

Bij de keuze van de te interviewen bestuurders en toezichthouders letten we erop dat zij niet deel uitmaken van dezelfde casus. Ons gaat het er niet om casussen gedetailleerd in beeld te brengen, maar om voor bestuurders en toezichthouders relevante aspecten van het vertrek uit te diepen en zo bij te dragen aan een nog beter inzicht in de eigen praktijk en het optimaal acteren in een dergelijke lastige situatie. Graag informeren we u in het voorjaar over onze bevindingen.

Ervaringen delen?
Heeft u als toezichthouder of als bestuurder ervaring met het vertrek van een bestuurder bij een maatschappelijke onderneming en wilt u die delen, dan kunt u contact opnemen met Governance Support: hildegard.pelzer@governancesupport.nl monika.milz@governancesupport.nl pieter.wijnsma@governancesupport.nl of telefonisch via 030-2328760)