Verslag themabijeenkomst 'Toezicht op duurzaamheid' - 28 juni 2018Op 28 juni hield de VTW, voorafgaande aan de ledenvergadering, de themabijeenkomst "Toezicht op duurzaamheid". Voorzitter Guido van Woerkom opende de bijeenkomst. Hij stelde erop dat verduurzaming een derde afwegingsfactor is geworden in de corporatiesector, naast beschikbaarheid en betaalbaarheid. Voor corporaties is dat volgens de voorzitter een extra uitdaging. Het maakt de afwegingen ingewikkelder, maar het is wel een belangrijke extra verantwoordelijkheid: "Ongeveer een derde van de Nederlandse CO2 uitstoot komt uit de bebouwde omgeving. En in dat stuk heeft de corporatiesector een belangrijke bijdrage te leveren."
(Verslag: Peter Hendriks) Er zijn voor corporaties vier manier om te isoleren, aldus Norder:
Warmtenetten Norder wees erop dat het niet realistisch is om te verwachten dat bij de huidige fiscale ontwikkelingen deze investeringen kunnen worden opgebracht door de corporatiesector. De toename van de vennootschapsbelasting en de verhuurderheffing betekent dat de sector bovenop de huidige afdrachten, nog eens een miljard euro extra moet gaan betalen. Volgens Norder moet er onderhandeld worden over een vermindering van die afdrachten aan de staat: "Tegenover een verlaging van de afdrachten aan de fiscus, moeten wij een gegarandeerde afname van de CO2-emissie kunnen stellen." Daar ligt dus de onderhandelingspositie van de corporatiesector. Norder ging nog in op een aantal technische aspecten. Zo merkte hij op dat het logisch lijkt om de prijs van de warmte van een warmtenet te koppelen aan die van het gas. Maar als in de nieuwe situatie de prijs van het gas door het dak gaat, wil je niet dat dit één op één doorwerkt in de prijs van netwarmte. Betrouwbare overheid De tweede spreker, Elfrieke van Galen, is Partner in TheRockGroup. Ze is duurzaamheidsondernemer, maar ook toezichthouder bij Ymere. Ze heeft als specialist een bijdrage geleverd aan de VTW-handreiking 'Toezicht op duurzaamheid'.
Van Galen kwam met een lijst redenen waarom duurzaamheid van belang kan zijn. Het gegeven dat het een maatschappelijke eis is, hoeft volgens haar niet de enige drijfveer te zijn. Het kan ook heel goed dat het personeel, de huurders of de stakeholders het eisen. Het komt voor dat potentieel personeel alleen wil werken voor een organisatie die duurzaamheid serieus neemt. Een andere overweging is soms dat duurzaamheidbeleid helpt de efficiëntie te verhogen, of dat een goed beleid op het gebied van energietransitie bijdraagt aan de verbetering van de reputatie van de corporatie. Dergelijke overwegingen kunnen het proces volgens Van Galen extra stimuleren. Ze vroeg de zaal of het onderwerp duurzaamheid het laatste jaar op de agenda van de vergaderingen had gestaan. Iedereen stak zijn hand op. Bij de vraag in welke context dat was gebeurd, kwamen een paar voorbeelden naar boven, onder meer als onderdeel van het gesprek over de strategie en als onderdeel van de verantwoording in het jaarverslag. Volwaardig domein Bij duurzaamheid gaat het volgens Van Galen over drie velden. Ze omschreef die als de planeet, de mensen en de opbrengst. Die drie moeten zo op elkaar zijn afgestemd dat er een duurzame situatie ontstaat. Maar duurzaam vond ze voor corporaties een te ruim containerbegrip. Het gaat voor corporaties vooral om energietransitie. Ook circulair bouwen, waarbij sloopmaterialen weer worden ingezet, is ook een belangrijk onderwerp voor de sector. Het past allemaal in het ideaal van de duurzame stad. Corporaties moeten de positieve impact op de bebouwde omgeving vergroten en de negatieve verkleinen. In 2050 moeten alle gebouwen in Nederland veel slimmer worden ontworpen, met minder inzet van grondstoffen, met gebruik van materialen die langer meegaan en veel meer hergebruik van sloopmaterialen. Ze stipte ook nog het belang aan van het in stand houden van de biodiversiteit. "Willen we dat voor elkaar krijgen dan moeten we veel verstandiger met energie en grondstoffen omgaan." Handreiking De derde en laatste spreker was Diederik Samsom, voorzitter sectortafel gebouwde omgeving. De doelstellingen en de aanpak zullen in een akkoord worden vastgelegd, dat op 10 juli a.s. wordt gepresenteerd. Hoewel hij niet op de inhoud van het akkoord kon ingaan, schetste hij wel de ontwikkeling die momenteel gaande is.
Volgens Samsom is de aanstaande transitie de grootste verbouwing uit de geschiedenis van Nederland. In dertig jaar tijd moeten acht miljoen gebouwen van het gas af. Daarvan zijn er ruim twee miljoen in het bezit van corporaties. En de corporaties moeten volgens hem het voortouw nemen bij de verduurzaming. Samsom: "We beginnen bij de 12.000 wijken in Nederland. Een startersgroep van 100 wijken krijgt een subsidie van 8000 euro per woning." Deze wijken vormen de proeftuinen. Volgens Samsom moeten de beoogde verbouwingen wel in de energierekening passen. Dat wil zeggen dat de extra huur die je betaalt in verband met de energietransitie, niet hoger mag zijn dan de energierekening. Verloren energie Hij ziet een belangrijke taak weggelegd voor waterstof in de energie transitie. Waterstof kan worden opgewekt op momenten met veel zon, of wind en worden ingezet als energiebron als er te weinig elektriciteit kan worden opgewekt. Er zijn verschillende technieken om woningen aardgasvrij te maken. Samsom stelt dat bij dichte bebouwing in de omgeving van een producent van warm water, een warmtenet heel goed kan werken. Voor vrijstaande woningen in een dun bevolkt gebied kan een warmtepomp juist weer de meest geschikte techniek zijn. In Samsoms visie is de techniek niet het probleem. Hij schat techniek in op 10 procent van de klus: "De werkelijke opgave ligt bij het meekrijgen van mensen. Iedereen moet overtuigd zijn van het belang van de energietransitie. Als iedereen volledig meewerkt kan het snel gaan." Startmotor Tot slot noemde Samsom de golf aan opdrachten die eraan komt een zegen voor de MBO-opleidingen: "We hebben zeker 100.000 mensen nodig die zowel met hun handen kunnen werken als met hun hoofd. Daar ligt een uitdaging voor het onderwijs, maar ook een grote kans voor een nieuwe generatie vakmensen."
|
