Governancescores visitaties 2017: zorgen om kleine corporaties blijven

Woningcorporaties laten zich eens in de vier jaar visiteren. Een belangrijk onderwerp dat daarin uitgebreid aan de orde komt is de Governance: de kwaliteit van de besturing, het interne toezicht en de wijze waarop een corporatie zich tegenover belanghebbenden verantwoordt. In 2017 zijn 43 visitaties van corporaties afgerond. Uit een analyse van de Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN) blijkt dat de prestaties van woningcorporaties op het gebied van governance sinds 2011 zijn verbeterd, maar sinds 2015 stabiliseren. In 2017 valt een lichte daling waar te nemen, al wordt dat deels veroorzaakt door het relatief grote aantal kleine corporaties dat in 2017 is gevisiteerd. Net als vorig jaar blijkt dat de governance vooral bij zeer kleine corporaties vaak onvoldoende op orde is. Zij hebben moeite om te voldoen aan de professionele eisen die tegenwoordig aan corporaties worden gesteld.

Kleine corporaties: dichtbij hun huurders, maar governance vaak onvoldoende
Bij zeven van de 43 corporaties die in 2017 zijn gevisiteerd werd de governance als onvoldoende beoordeeld. Zes van deze corporaties behoorden tot de allerkleinste corporaties (XXS, minder dan 1.000 verhuureenheden (vhe)). Daarnaast hadden vijf corporaties een onvoldoende op één onderdeel van de governance, maar was het totale cijfer wel voldoende. Het functioneren van het interne toezicht (RvC), de naleving van de Governancecode en de interne sturing (plan, check, act): op al deze onderdelen zijn de kleine en vooral de zeer kleine corporaties oververtegenwoordigd in de groep corporaties die niet aan het ijkpunt voor een voldoende voldoen. Dit beeld is niet uniek voor 2017, maar blijkt ook over een langere periode (zie figuur).

Ook op het gebied van externe verantwoording blijven kleine corporaties achter bij de grote corporaties. En dat is opvallend, omdat kleine corporaties gemiddeld wel beter presteren in de ogen van hun (lokale) belanghebbenden; op het onderdeel Presteren volgens Belanghebbenden in de visitatie krijgen zij van hun belanghebbenden gemiddeld een 7,2 (XXS, XS, S), waar de allergrootste corporaties (XL) blijven steken op een 6,8.  Het lijkt er daarom op dat kleine corporaties dichter bij hun huurders en lokale partners staan, maar dat vele van hen niet kunnen voldoen aan de professionaliteit die tegenwoordig van corporaties wordt verwacht. Vooral voor (zeer) kleine corporaties is governance daarom onverminderd een punt van aandacht.

Directeur Jos Koffijberg van de SVWN: "Net als in voorgaande jaren zien we dat veel kleine corporaties moeite hebben om het interne toezicht op orde te brengen. Waar dat om ‘papier’ gaat is dat nog enigszins begrijpelijk.  Maar je zou toch verwachten dat alle aandacht in de laatste jaren voor ‘good governance’ al wat verder was doorgewerkt in de praktijk van corporatiebesturen en RvC’s. De cijfers laten zien dat er nog wel een inhaalslag nodig is." 

De VTW deelt de analyse van de SVWN, maar vindt dat ook grotere corporaties niet achterover moeten gaan leunen. Albert Kerssies: "Uit vragen over de governance die de afgelopen maanden bij het VTW Bureau binnen zijn gekomen, blijkt dat 'de basis op orde' hebben en houden, in de praktijk soms nog weerbarstig is."
In de e-NIEUWS van de VTW heeft voorzitter Guido van Woerkom een column geschreven over de basis op orde brengen.

Voor een uitgebreide analyse klik hier.

Overzicht governance-scores visitatie 2017

Bekijk de gemiddelde governance-scores per jaar