Recensie: "Handboek Voorzitter, het geheim van goed bestuur" door Steven Schut & Casper Jaspers

De titel "Handboek Voorzitter" bracht me even terug naar mijn militaire diensttijd, waar ik als dienstplichtige het "Handboek Soldaat" kreeg uitgereikt. Ik heb het even opgezocht in mijn boekenkast. Nu ruim 40 jaar later valt me op dat er veel in staat (mooi woord: antitankraketsysteem) en dat ik indertijd vast niet alles gelezen heb.

Dat geldt ook voor het "Handboek Voorzitter": het heeft maar liefst 27 hoofdstukken die ik niet allemaal heb gelezen. Dat hoeft ook niet, heb ik gemerkt. Het is een handboek: je neemt het ter hand en zoekt op wat je nodig hebt of interessant vindt. Het is bedoeld voor voorzitters van organisaties en bedrijven in private en semipublieke sectoren in het algemeen; ik heb met name gekeken naar dat wat van toepassing is op RvC-voorzitters van een woningcorporatie.

Mijn vrees vooraf was dat het een saai boek zou zijn. In mijn studietijd vond ik managementboeken behoorlijk ontoegankelijk en vermoeiend. Hoe zou dat nu zijn?
Op de voorkant staat "Met mooi weer kan iedereen voorzitter zijn". Dat vind ik wel een mooie binnenkomer. Hoofdstuk 1 begint met "Wat maakt een goede voorzitter? Voorzitten is een kunde en dat kan je leren." en eindigt met "Het boek geeft een 360-gradenbeeld van de rol en taken van de voorzitter". Dat maakt nieuwsgierig om verder te lezen.

Hoofdstuk 2 vertelt dat er voor het boek ruim veertig deskundigen zijn geïnterviewd. Gek genoeg zie ik er geen RvC-voorzitter van een woningbouwcorporatie bij staan.

Hoofdstuk 3 gaat over het faillissement van zorginstelling Meavita en de expliciete rol die de voorzitter daarin speelde. Heel helder en boeiend beschreven en daardoor uitnodigend om verder in het handboek te kijken.

In de volgende hoofdstukken 4-27 kan ik geen duidelijke structuur ontdekken; het is een opsomming van diverse aspecten. Maar ik kom heel interessante zaken tegen: de pro- actieve voorzitter, het leiden van vergaderingen, de rol van de vicevoorzitter, tips voor cultuurontwikkeling, etc.

Hoofdstuk 7 kijkt naar de voorzitter per sector. Ik blader natuurlijk snel door naar de sector “Woningcorporaties”. Het meeste wat daar staat, kent u al: het dienen van het publiek belang, de dirigerende rol van de Staat, de governancecode, de visitatie, de Autoriteit Woningcorporaties. De laatste paragraaf is het mooist, de “Typering van de voorzitter”. Ik citeer: “De voorzitter is “regisseur, coach en trainer”. (....) “De voorzitter zal goed zicht hebben op de maatschappelijke ontwikkelingen (...)”. Hij moet in staat zijn tot overleg met de Autoriteit Woningcorporaties”. “Hij heeft ervaring als leidinggevende van een kapitaalintensieve onderneming (...)”. “De voorzitter kan leiding geven op basis van vertrouwen (...)”. “Hij is communicatief en toont bereidheid zich te verantwoorden. Hij staat open voor overleg op ambtelijk niveau. Hij is assertief zonder bazig te zijn”.
Als je dat allemaal leest denk je: “We zoeken nog meer dan de duizendpoot; we zoeken de ideale mens!”.

Elk hoofdstuk sluit af met "checkpoints": handig om even na te gaan hoe het in je eigen organisatie is geregeld. De 27 hoofdstukken zijn niet allemaal relevant voor de woningcorporatie, maar dat is niet erg. Zoals ik al zei: het is echt een Handboek, goed om door te bladeren en handig om als naslagwerk achter de hand te hebben. 

Mijn advies: Dit Handboek is zinvol en geeft bruikbare informatie. Het zou geen slecht idee zijn om de voorzitter die dit Handboek aanschaft, één PE-punt toe te kennen.

Recensie geschreven door Simon Wessels, vicevoorzitter RvC Woningstichting Compaen te Helmond