Toezicht in de praktijk casus 6 'Bezint eer gij begint'

U bent door een searchbureau benaderd om te solliciteren naar een vacature in Raad van Commissarissen van een middelgrote corporatie. De corporatie heeft een forse ontwikkelingsportefeuille, die een uitbreiding betekent van ongeveer 10 procent van het huidige bezit. De wereld is niet nieuw voor u; eerder was u commissaris bij een vergelijkbare corporatie en u bent goed op de hoogte van de doelstellingen en bedrijfsvoering van de woningcorporatie. U hebt een marketingachtergrond.

In het document dat u van het searchbureau ontvangt, staat de procedure beschreven. Mocht u het gehele traject doorlopen, dan voert u drie gesprekken: met de searcher, met een kleine commissie van de Raad van Commissarissen en met de voltallige Raad. Als de Raad positief besluit, volgt bij de Autoriteit Woningcorporaties nog de fit en propertoets. Indien de minister op basis van die toets een positieve zienswijze afgeeft - zoals dat officieel heet – kunt u worden benoemd.

Hoe gaat u dit traject in?
Sommige kandidaat-commissarissen benaderen een vacature teveel als een functie die ze – bijna zonder voorbehoud – graag willen gaan vervullen. Het is goed om de gelijkwaardigheid van zo’n match goed voor ogen te houden. De organisatie moet u graag in de gelederen willen opnemen, maar u moet er zelf ook voor voelen. Het is dan ook goed om op een rij te zetten om welke redenen u er wellicht beter van af zou kunnen zien. Overigens kan dat voor iedereen anders zijn, wat voor de ene kandidaat een uitdaging is, kan voor de andere een doorslaggevend bezwaar zijn.

Vanzelfsprekend vormt u zich in eerste instantie een goed beeld van de organisatie. Als er weinig op de website staat, is dat al een signaal en een punt van bespreking. In deze casus is het vreemd dat de bestuurder geen rol speelt in de procedure. Niet als - stemgerechtigd - lid van de commissie, maar toch zeker als adviseur wiens opvatting serieus genomen moet worden. Die afwezigheid in de procedure kan een goede reden hebben, maar die moet u wel weten en wegen. Niet alleen is het belangrijk dat de directeur invloed kan uitoefenen, maar ook u zult toch een indruk van de bestuurder willen hebben voordat u ja zegt.

Als u geen financiële achtergrond hebt, is het raadzaam na te gaan of er een financiële zwaargewicht in de raad zit. Zo niet, dan is dat een risicofactor van betekenis en u moet zich afvragen of u daarvoor verantwoordelijk wilt worden. Ook is het belangrijk dat iemand in de raad ervaring heeft in het toezicht houden op zo’n forse ontwikkelopgave.

Het is goed dat u kennis maakt met de hele raad. Niet alleen om het nodige te weten over de harde kant, zoals de verschillende deskundigheden of diversiteit, maar ook om een indruk te krijgen van de sfeer en de onderlinge interactie. Ook de manier waarop de bestuurder en de raad met elkaar omgaan geeft betekenisvolle informatie. Het is net als bij het houden van toezicht: niet alleen de feiten en de cijfers zijn belangrijk maar ook gevoel en intuïtie.

Een ander aspect is de rol van de ondernemingsraad. Op basis van de CAO heeft de OR adviesrecht bij de benoeming van een commissaris, behalve bij de commissarissen die op voordracht van de huurders worden voorgedragen. Soms willen ondernemingsraden hun rol beperken tot toetsing van de cv aan de profielschets. Maar wellicht heeft u als kandidaat – al dan niet op basis van de gesprekken – de behoefte om vooraf met de ondernemingsraad te spreken. Gewoon doen dan! 

En de huurdersorganisaties? Bij een aantal corporaties is goede ervaring opgedaan met een brede commissie, waaraan – bij elke vacature – zowel een lid van de ondernemingsraad als een lid van de huurdersorganisatie deelneemt. Vooraf worden afspraken gemaakt over hoe er wordt gehandeld bij verschil van inzicht. Maar de praktijk leert dat meestal in goed overleg een kandidaat kan worden voorgedragen.

Kortom: bezint eer gij begint. De selectiecommissie kijkt kritisch naar u, dat mag andersom ook.