Ontwikkelkompas commissaris

De Woningwet vraagt van u als commissarissen dat u geschikt en betrouwbaar bent (Woningwet 30 lid 3). Dit betekent dat u deskundig bent en vooral ook dat u in uw daadwerkelijk functioneren en in uw houding en gedrag geschikt bent als commissaris.

De Geschiktheidsmatrix die onderdeel uitmaakt van de toets op de geschiktheid en betrouwbaarheid van commissarissen door de Aw, geeft aan op welke terreinen u kennis en vaardigheden moet bevatten:

• Governance
• Volkshuisveselijk (inclusief de relatie met stakeholders)
• Vastgoedontwikkeling en –beheer
• Financiën en control
• Juridische zaken
• Overig

Het BTIV, bijlage 1 benoemt de competenties waarover u als commissaris dient te beschikken: maatschappelijke (omgevings-)sensitiviteit, integriteit en moreel besef, dienen zonder meer aanwezig te zijn. Andere competenties zijn: authenticiteit; bestuurlijk inzicht; helikopterview; onafhankelijke oordeelsvorming; teamspeler; vakinhoudelijke kennis en visie; voorzittersvaardigheid (indien van toepassing) en zelfreflectie.

Meer informatie over de competentieniveaus en ontwikkeltips vindt u in Uitwerking competenties die onderdeel uitmaakt van de Handreiking ‘Werving, selectie en (her)benoeming lid Raad van Commissarissen’. De handreiking bevat ook een handige Competentiematrix en een voorbeeld profielschets.

Deze vereisten zijn afhankelijk van de aard van uw functie (lid of voorzitter, huurderscommissaris, aandachtsgebieden/portefeuille) en de aard en werkzaamheden van de corporatie (zie ook onder ‘context – perspectief van de corporatie en omgeving’.
Zie ook de voorbeeld voorbeeld profielschets bij de Handreiking ‘Werving, selectie en (her)benoeming lid Raad van Commissarissen’.

Bovendien heeft u een basishouding die past bij de maatschappelijke opgave en positie van uw corporatie die nadrukkelijk ten dienste staat van de maatschappij. U bent zich daarvan bewust zijn en u wilt dat de RvC waarvan u lid bent, onderdeel is van zo’n dienstbare organisatie.

Uw RvC heeft één gedeelde en gedragen samenhangende toezichtvisie waarin de RvC een antwoord geeft op basisvragen over zijn verantwoordelijkheden, (kern)taken en (borging van een effectieve) taakuitoefening (GCW 1.1). Dit gegeven de externe en interne wet- en regelgeving en de besturings- en beheersingskaders die richtinggevend zijn voor het toezicht houden.

Het is belangrijk als RvC de verschillende individuele beelden met elkaar te delen, te onderzoeken waar verschil van inzicht bestaat en dit op een constructief kritische wijze, binnen de RvC en met de bestuurder, te bespreken. Bijvoorbeeld n.a.v. de RvC-zelfevaluatie onder externe begeleiding, de instroom van meerdere nieuwe commissarissen of de aanstelling van een nieuwe bestuurder.

Hierbij gaat het om vragen als: Doet uw RvC de goede dingen en doet uw RvC de dingen goed? Waarom bestaat uw RvC? Wat verstaat uw RvC onder effectief toezicht en hoe geeft hij daar invulling aan? Wat verwacht uw RvC van individuele leden aan inzet en inspanning? Hoe wil uw RvC het toezicht ontwikkelen? Wat zijn de toezichtprioriteiten van uw RvC en waarom? Voor of namens wie houdt uw RvC toezicht? Aan wie en hoe legt uw RvC verantwoording af?

Alle woningcorporaties zijn maatschappelijke ondernemingen die zich primair richten op het huisvesten – inclusief het zorgdragen voor een leefbare woonomgeving – van mensen met een bescheiden inkomen en van kwetsbare groepen (Preambule Governancecode Woningcorporatie 2015).

De context van woningcorporaties is verschillend. Iedere woningcorporatie heeft te maken met (iets) andere interne en externe issues, invloed van politieke en maatschappelijke ontwikkelingen op de woningcorporatie, behoeften van belanghebbenden en volkshuisvestelijke opgaven en prestaties.

De effectiviteit van uw RvC wordt niet alleen bepaald door de som van uw competenties en die van uw collega-commissarissen. Ook de teamsamenstelling en de onderlinge samenwerking zijn van grote invloed. Het team functioneren vraagt om voortdurende aandacht. Er zijn regelmatig wisselingen in uw RvC en elk nieuw lid brengt weer een eigen dynamiek met zich mee.

Een goed functionerend team is in ieder geval een divers team – ook qua (dominante) typen of teamrollen – dat uit mensen bestaat die elkaar aanvullen én tegenwicht bieden.

U heeft als commissaris een individuele verantwoordelijkheid voor het functioneren van uw RvC als team (GCW 3.22). Dit houdt in dat de wil aanwezig is om te verbeteren. U bent in staat tot zelfreflectie en kunt feedback ontvangen, bijvoorbeeld via evaluatie, intervisie of coaching. U kunt ook feedback geven aan uw collega-commissarissen.

Bent u voorzitter van uw RvC dan heeft u een speciale (hoofd)rol in het teamproces (GCW 3.22). U zorgt er voor dat elk lid optimaal kan bijdragen aan de prestaties van uw RvC als team. Als voorzitter heeft u kennis over groepsdynamische processen en hoe interventies en leiderschapsstijl kunnen worden afgestemd op de fase van groepsontwikkeling. U beschikt over competenties als coachen, evalueren en feedback geven.

Uw RvC evalueert jaarlijks het eigen functioneren en dat van individuele leden. Eens per twee jaar doet uw RvC dat onder onafhankelijke, externe begeleiding (GCW 3.23 en Woningwet 30 lid 11b). Hierbij komt ook de toezichtvisie van uw RvC aan de orde en het laatste visitatierapport van uw corporatie.

De evaluatie geeft inzicht in eventuele gaten tussen gewenst functioneren en huidig functioneren. Hierbij kan het gaan om kennis op een bepaald gebied, om competenties of om boardroom dynamics die voortvloeien uit de samenstelling en/of interactie van het team of van een of meer individuele leden. Op basis hiervan denkt uw RvC na over zijn ontwikkelingsdoelstellingen als team en besluit over acties die worden genomen, door zowel individuele leden als de RvC als team.