Boekrecensie - 'Armoede uitgelegd aan mensen met geld'

Door VTW-podcasthost Robert de Heer

Er zijn boeken die je kijk op de wereld veranderen. Voor mij waren dat dit jaar “Generatie angststoornis”, “Autocratie BV” en “Armoede uitgelegd aan mensen met geld.” 

Je moet armoede voelen, ruiken, proeven, meemaken

Tim ’S Jongers, de schrijver van “Armoede uitgelegd aan mensen met geld” groeide zelf op in armoede en weet bijzonder levendig te beschrijven wat dit betekent voor de strijd voor iedere dag, gebrek aan zelfvertrouwen en kansenongelijkheid. Je krijgt een beetje gevoel bij hoe het is om in armoede te leven en dat is direct les één voor de toezichthouder: Je moet armoede voelen, ruiken, proeven, meemaken, om een klein beetje beeld te krijgen wat veel van onze bewoners dagelijks moeten meemaken. In zelf-evaluaties of strategische sessies vraag ik vaak: “Wie is opgegroeid in armoede en/of een sociale huurwoning.” Minder dan 10%, is mijn ervaring. Deze ervaringskennis hebben we nodig, betoogt ook Tim ’S Jongers. Dan is een ‘wijksafari (verschrikkelijk woord) of ‘serious game’ echt niet genoeg.

Armoedetaylorisme

’S Jongers daagt uit om de aanpak van armoede niet op te delen (armoedetaylorisme) in kleine stukjes (kinderarmoede, energiearmoede, beweegarmoede, gezondheidsarmoede). Zo werken we langs elkaar heen. Zie armoede voor wat het is: Een chronisch gebrek aan geld, met alle gevolgen van dien.

In het boek slaat hij de brug naar ‘onze’ systeemwereld: De wereld van goedbedoelende professionals die ‘die mensen’ gaan helpen. Hoogopgeleide professionals die regelmatig procedures en formulieren bedenken waarvoor je hoogopgeleid moet zijn om ze te kunnen invullen. En soms denken: “Zouden arme mensen maar zoals wij handelen (bv. door gezond te eten, i.p.v. snacken), dan zou het wel goed met hen komen.” Ook hiermee rekent ’S Jongers genadeloos af: We hebben geen idee. Als je bol staat van de stress en geen geld hebt, is goedkope frikandellen bakken een rationele keuze.

Ervaringsdeskundigheid hoger waarderen

Organisaties doen er goed aan én ervaringsdeskundigheid hoger te waarderen én meer in de leefwereld te komen. En wij, naar ik aanneem mensen met geld, doen er goed aan om vanuit onze rol maatschappelijke organisaties meer armoedevriendelijk te maken en ons instantiekapitaal (hoe makkelijk vind je de weg binnen instanties) ter beschikking te stellen voor mensen die dit niet hebben.

Door de geschetste toekomstperspectieven is “Armoede uitgelegd aan mensen met geld” zowel confronterend als hoopgevend.

Robert de Heer is sociaal psycholoog en bedrijfskundige. Als directeur en adviseur bij Vannimwegen begeleidt hij RvC’s bij hun zelf-evaluatie en strategische sessies. Daarnaast is hij podcasthost bij de VTW.