Boekrecensie: Psychologische veiligheid in organisaties - Het kan wel!

Boekrecensie door Ronald Frins – commissaris Weller Wonen te Heerlen

In het boek Psychologische veiligheid in organisaties: Het kan wel! leggen Elmira Nijhuis en Rob van Eijbergen de nadruk op het belang van psychologische veiligheid binnen organisaties.

Het boek biedt waardevolle inzichten, waarbij de focus vooral ligt op organisaties als geheel en minder specifiek op psychologische veiligheid binnen RvC’s. Toch zijn de behandelde thema’s mijns inziens relevant voor toezichthouders die een veilige cultuur binnen hun organisatie willen stimuleren.

Insteek en benadering

In het voorwoord benadrukken de auteurs dat de oorsprong van het boek ligt in de toenemende aandacht voor psychologische veiligheid als cruciale bouwsteen voor succesvolle organisaties. Ze signaleren dat een gebrek aan psychologische veiligheid vaak ten grondslag ligt aan incidenten en misstanden in organisaties.

Deze focus op wat er fout kan gaan vormt een rode draad in het boek: de auteurs belichten voorbeelden van organisaties waar psychologische onveiligheid heeft geleid tot ineffectieve besluitvorming, conflicten en verlies van vertrouwen. Door deze situaties te analyseren, bieden zij een heldere casus om het belang van psychologische veiligheid te onderstrepen.

Hoofdstukken en thema’s

Het boek is opgebouwd rond de volgende kernonderwerpen:

1. Wat is psychologische veiligheid?

Een introductie in de basisprincipes, waarbij begrippen als vertrouwen, openheid en wederzijds respect centraal staan. De auteurs definiëren psychologische veiligheid als “het zich durven uiten in een groep, ook voor diegenen die op de een of andere manier van anderen in de groep afwijken op het werk”.

2. Barrières en oorzaken van onveiligheid

De veel voorkomende oorzaken van psychologische (on)veiligheid worden besproken, zoals machtsverhoudingen, angst voor fouten en een gebrek aan inclusiviteit.

3. De impact op prestaties en innovatie

Er wordt een duidelijke link gelegd tussen psychologische veiligheid en organisatieprestaties. Hierbij wordt duidelijk hoe een veilige werkomgeving kan leiden tot betere samenwerking, meer innovatie en hogere employee engagement.

4. De rol van leiderschap

Ook wordt de rol besproken van het leiderschap als cruciale factor. Het creëren van een veilige omgeving vraagt om leiders die openstaan voor feedback, empathisch handelen en kwetsbaarheid tonen.

5. Tools en interventies

Er worden concrete strategieën en tools uitgewerkt om psychologische veiligheid te bevorderen. Denk aan het stimuleren van open dialoog, het creëren van feedbackcycli en het opzetten van veilige ruimtes voor teambesprekingen. Hierbij worden praktische adviezen voor verbetering aangereikt, inclusief stappenplannen, checklists etc.

Conclusie

Psychologische veiligheid in organisaties: Het kan wel! biedt waardevolle inzichten voor iedereen die een veilige cultuur binnen een organisatie wil bevorderen en is daarmee ook voor toezichthouders relevant. Psychologische veiligheid is in een toezichthoudende context van dubbel belang.

Enerzijds binnen de RvC zelf, waar een open en constructieve sfeer essentieel is voor kritische discussies en goed toezicht. Anderzijds heeft de RvC een belangrijke rol in het stimuleren en bewaken van een cultuur van psychologische veiligheid binnen de organisatie waar zij toezicht op houdt.

De inzichten uit het boek, met de nadruk op leiderschap, cultuurverandering en praktische interventies, kunnen RvC’s helpen om beide dimensies van psychologische veiligheid te versterken.

Door de voorbeelden en adviezen van de auteurs toe te passen, kunnen commissarissen niet alleen de dynamiek binnen hun eigen raad verbeteren, maar ook een positieve impact hebben op de bredere organisatiecultuur.

---

Heeft u onlangs een boek gelezen dat u collega-toezichthouders zou aanraden? En kunt u een recensie delen? Laat het ons weten via bureau@vtw.nl