De VTW Factsheet praat jou bij over alle voor de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) relevante politieke ontwikkelingen en mediaberichten.
Met deze week onder andere:
Op Prinsjesdag zijn de begrotingsstukken gepresenteerd, waarmee financiële invulling werd gegeven aan de plannen die een paar dagen eerder in het regeerprogramma uiteen werden gezet. In de begroting Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening worden komende jaren middelen uitgetrokken voor de realisatiestimulans, verhoging huurtoeslag, Woningbouwimpuls 2.0, grootschalige woningbouwgebieden en. opschalen en uitvoering woningbouw. Ook is komende jaren jaarlijks 14 miljoen euro per jaar beschikbaar voor funderingsschade. "Daarmee kan onder andere een landelijk informatiepunt voor funderingsproblematiek worden ingericht en kan de informatievoorziening worden verbeterd", zo valt te lezen.
Realisatiestimulans
De realisatiestimulans is het belangrijkste financiële instrument van Schoof 1 om de woningbouw aan te jagen. Hiervoor lopen de middelen komende jaren op tot over de half miljard per jaar. Het betreft een bijdrage aan de gemeenten om onrendabele onderdelen van woningbouwprojecten te kunnen realiseren. Dit wordt extra urgent in het licht van de betaalbaarheidsdoelstellingen die worden vastgelegd in de Wet versterking regie volkshuisvesting. De stimulans kan ook worden gebruikt voor beter benutten, zoals optoppen en transformaties. De maatregel moet nog in detail worden uitgewerkt. Eerder noemde het IBO Woningbouw en grond deze optie ook al als mogelijkheid om woningbouw aan te jagen, maar gaf daarbij wel aan dat sommige projecten te ingewikkeld zijn om de realisatiestimulans te kunnen inzetten. Ook is er een risico dat de middelen weglekken in de grondprijzen. Het IBO drong er daarom op aan om tegelijkertijd ook het grondbeleid te herzien.
Slechte labels
Om in te spelen op het verduurzamingstempo van kleine particuliere verhuurders worden de middelen voor de Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) doorgeschoven naar 2027-2029. "De inzet is dat per 2029 slechte labels EFG uitgefaseerd worden", schrijft het kabinet.
Wooncoöperaties
De uitwerking van een fonds voor wooncoöperaties heeft meer tijd nodig, schrijft het kabinet. Er is meer tijd nodig om de knelpunten voor wooncoöperaties te identificeren. Aanvankelijk zou het fonds dit jaar van start gaan, maar dit wordt volgend jaar.
EPBD
Het kabinet gaat volgend jaar aan de slag met de implementatie van de EPBD. Deze Europese richtlijn met betrekking tot de energieprestatie van gebouwnden voorziet onder andere in een toename van renovaties van gebouwen en het aanscherpen van duurzame eisen aan nieuwbouw.
De reacties op de kabinets- en Prinsjesdagplannen zijn wisselend. Zo wil Aedes zekerheid dat ook corporaties snel aanspraak kunnen maken op de middelen uit de realisatiestimulans voor de bouw van sociale huur en middenhuur. Verder wil de koepel dat de koppeling tussen de huren en de loonontwikkeling in stand blijft en dat de ISDE wordt opengesteld voor corporaties, onder andere vanwege de afschaffing van de salderingsregeling.
"Met het afbouwen van de salderingsregeling stagneert de uitrol van zonnepanelen op sociale huurwoningen. Hierdoor wordt het gat tussen de koop- en huursector alleen maar groter. Aedes roept het kabinet op het plaatsen van zonnepanelen op corporatiewoningen te ondersteunen, zodat ook die huurders kunnen profiteren van lagere energielasten en ze bijdragen aan het halen van klimaatdoelstellingen", aldus Aedes.
De NVM vreest dat de plannen van het kabinet onvoldoende zijn om in 2030 aan 100.000 nieuwbouwwoningen per jaar te komen. "Om snelheid te maken moeten procedures worden verkort, de belangen van woningzoekers zwaarder wegen dan die van bezwaarmakers en moeten we flexibeler omgaan met betaalbaarheidseisen. Deze ‘gratis maatregelen’ kosten de overheid niets, maar zetten wel zoden aan de dijk. Ook goede initiatieven zoals het optoppen of splitsen van woningen lopen vast op een veelvoud aan procedures en een gebrek aan ambtelijke capaciteit", Lana Gerssen van NVM.
Ook IVBN vreest dat het investeringsklimaat niet voldoende wordt geholpen. Zo dringen zij aan op een overdrachtsbelasting van 6 procent in plaats van 8 procent. Ook moet dit tarief gaan gelden voor al het vastgoed en niet alleen voor woningen. Dit is iets waar ook NVM voor pleit.
Daarnaast wil IVBN "een verdere versoepeling van de beperking van de renteaftrek voor investeringen in vastgoed, evenals het ontwerpen van een nieuw fiscaal REIT-regime voor vastgoedbeleggingen".
WoningbouwersNL zegt voorzichtig optimistisch te zijn over de koers van het kabinet, maar noemt het bedrag van 1 miljard per jaar voor woningbouw 'ontoereikend'. Ook blijft de belangenbehartiger aanhikken tegen de eis van twee derde betaalbaar. In aanvulling op de realisatiestimuland pleit WoningbouwersNL ook voor een boete voor gemeenten die woningen juist niet weten te realiseren.
Om processen te kunnen versnellen zouden fabrieksmatige woningen vergunningsvrij moeten kunnen worden gerealiseerd. Ook zou de minister het landelijk bouwbesluit moeten bewaken en lokale wensen tegengaan.
Bouwend Nederland dringt aan op aandacht voor de uitvoering en het realiseren van nieuwbouwlocaties. Ook moet er vaart worden gemaakt met het aanpakken van het stikstofprobleem. "Alleen vermindering van uitstoot biedt boeren toekomst en geeft ruimte om natuur te versterken, woningen te bouwen en de benodigde wegen aan te leggen", aldus voorzitter Arno Visser.
NVDE dringt aan op het wegnemen van belemmeringen om de energietransitie en isolatie weer op gang te helpen. Volgens NVDE stokt de installatie van zonnepanelen en warmtepompen en wordt bovendien niet geïsoleerd vanwege de vleermuisuitspraak van de Raad van State.
Analyses
Capital Value maakt zich 'ernstig zorgen' van de gevolgen van de plannen van het kabinet met betrekking tot de woningmarkt. "Er bestaat een groot risico dat het tekort aan betaalbare huurwoningen verder gaat toenemen. Dit is een gemiste kans, nu juist woningcorporaties en pensioenfondsen meer willen investeren. Maatregelen zoals de verlaging van de overdrachtsbelasting en steun voor de bouw van middenhuurwoningen kunnen daarom niet worden uitgesteld. Wij roepen op zo spoedig mogelijk samen te onderzoeken welke stimulerende maatregelen de bouw van betaalbare huurwoningen een impuls kunnen geven", aldus Marijn Snijders van Capital Value.
In de analyse valt te lezen dat de politiek de overdrachtsbelasting sneller dan 2026 moet verlagen en niet naar 8 maar naar 6 procent. Ook zouden stimuleringsmaatregelen uit het pakket van 5 miljard voor de gehele markt moeten gelden om ontwikkelaars en beleggers maximale ruimte te geven. "Dit zorgt voor een stabielere en voorspelbaardere markt, wat de bouwproductie kan versnellen. Met name voor de stimulering van de bouw van betaalbare huurwoningen zijn met spoed stimulerende maatregelen noodzakelijk", aldus Capital Value. Ook zou volgens de analisten meer aandacht moeten zijn voor middenhuurwoningen en zorggeschikte woningen.
Ook ING is sceptisch over de haalbaarheid om snel naar de 100.000 woningen te kunnen. Beleid heeft immers tijd nodig om invloed te hebben en daarnaast zijn er twijfels over de effectiviteit van de maatregelen. Zo leveren maatregelen als een planbatenheffing en het aanwijzen van nieuwe grootschalige woningbouwlocaties pas over vele jaren nieuwe woningen op. Op korte termijn zou enkel beter benutten effect kunnen hebben.
In een analyse van de Rabobank valt te lezen dat de woningbouwplannen van het kabinet weliswaar concreet zijn, maar de middelen vermoedelijk te beperkt.
De VNG is overwegend positief over de Wet versterking regie volkshuisvesting, maar dringt wel aan op meer regie op corporaties. Dat valt op te maken uit het position paper dat is ingediend in aanloop naar het rondetafelgesprek deze week. Zo wil de gemeentekoepel dat er afspraken komen over sloop en verkoop door corporaties en zijn zij fel tegen vergroting van het werkgebied van corporaties.
Corporatiekoepel herhaalt in haar position paper groot voorstander te zijn van de regiewet en benadrukt daarbij de strikte eis van regionaal 30 procent sociale huur. "Geef de provincie hierbij een coördinerende rol zodat elke gemeente in de regio een fair share blijft pakken en er op regioniveau minimaal 30% sociaal wordt geprogrammeerd", zo valt te lezen. "Als we dit niet borgen dan zijn we terug bij af."
Verder wijst Aedes erop dat corporaties zich weliswaar hebben gecommitteerd aan de bouw van 300.000 woningen, maar dat zij daarbij slechts voor een deel zelf de sleutel in handen hebben. "Hiervoor zijn we nog afhankelijk van snellere procedures, snellere locaties en voldoende capaciteit bij gemeenten. Zonder de Wet Versterking regie volkshuisvesting (Regiewet) gaat dit niet gebeuren", zo valt te lezen.
Aedes laat verder weten dat vooral voor de onderkant gebouwd moet worden en minder voor de doorstroom. "We onderschrijven het belang van doorstroming, maar dan bouwen we vooral voor huishoudens met hoge vermogens en inkomens", aldus Aedes.
Het politiek nieuwsoverzicht wordt gemaakt in samenwerking met 1848.nl.