Samen bouwen aan een goede match voor de RvC. Hoe doe je dat? Tijdens de VTW-bijeenkomst op 19 juni in Kasteel Woerden spraken VTW-leden met de Autoriteit woningcorporaties en enkele werving- en selectiebureaus over dit actuele thema. Rode draad in de dialoog: hoe kom je tot een diverse RvC?
De bijeenkomst in Woerden volgde op de themabijeenkomst over diversiteit in het Wereldmuseum in Rotterdam. Aan dialoogtafels spraken leden en werving- en selectiebureaus op 10 april met elkaar over hóe RvC’s en de VTW de diversiteit in het toezicht kunnen vergroten. Een diverse RvC neemt immers betere besluiten. Die gesprekken leverden waardevolle inzichten op die de VTW als input gebruikt voor de Actieagenda diversiteit.
Beleidsmedewerker Ingrid van der Kraan, die VTW-directeur Bronia Vermaas verving, verwelkomde in Woerden alle aanwezigen die bij de start van de bijeenkomst genoten van een high tea. Ze zette in het kort de feiten op een rij. Het aantal vrouwen in de RvC van een woningcorporatie verdubbelde in de afgelopen 20 jaar. Nu ligt het percentage op 43 procent, in 2005 was dat nog 18 procent. Het aandeel vrouwelijke RvC-voorzitters blijft wel achter (32 procent). Leeftijd is een issue: meer dan driekwart van de RvC-leden is ouder dan 50 jaar.
Ingrid van der Kraan gaf daarna een voorzet voor de dialoog. ‘De dilemma’s over de grote opgaven in de sector, van meer bouwen tot verduurzamen, zijn groot. De wereld is in verandering. Huurders worden mondiger. Er wordt steeds meer van toezichthouders gevraagd. Ze hebben moed en lef nodig. Wat betekent dit voor de samenstelling van de RvC? Daar gaan we het vanmiddag met elkaar over hebben. Moeten we ons bijvoorbeeld zorgen maken over de continuïteit van het toezicht, gezien de leeftijd van de RvC-leden? We zijn benieuwd: wat gaat ú doen?’
Diverse sprekers belichtten het thema diversiteit in de RvC vanuit verschillende perspectieven. Als eerste gaf de Autoriteit woningcorporaties een toelichting op het nieuwe formulier voor Geschiktheid en Betrouwbaarheid (G & B). Op basis van de G & B-toets bepaalt de Aw of de kandidaat toezichthouder kan worden (her)benoemd. In de beoordeling van een kandidaat is (de schijn van) belangenverstrengeling een actueel thema, bijvoorbeeld als het gaat om vastgoedbezit van een commissaris of om een kandidaat met een politieke nevenfunctie. De Aw schreef hierover de handreiking Voorkomen schijn van belangenverstrengeling, inclusief praktijkvoorbeelden.
Volgens José Meppelink, afdelingshoofd Vergunningverlening, en Rachel Dijkhorst, coördinerend specialistisch inspecteur, houdt de Aw met de G & B-toets de RvC een spiegel voor. ‘Er is ruimte voor maatwerk. De open vragen in het formulier nodigen uit tot zelfreflectie: kunnen we onze keuze voor de kandidaat goed verantwoorden? We zijn zeker niet strenger geworden, maar willen juist het goede gesprek voeren over de aanvraag.’
In de praktijk is (de schijn van) belangenverstrengeling over vastgoedbezit een lastig thema, zo bleek tijdens de levendige gesprekken over de dilemma’s die de Aw presenteerde. ‘Schijn van belangenverstrengeling is niet voor iedereen hetzelfde. De buitenwereld kijkt ook mee. Wij als Aw kunnen overtuigd zijn, maar wat als een journalist toch vragen stelt? Des te belangrijker is dat de RvC aan de voorkant goed kan uitleggen waarom een kandidaat wél benoembaar is.’
Aanwezigen in de zaal waren er niet helemaal gerust op: zij vrezen voor verlies van kwaliteit. Goede kandidaten met vastgoed en/of die in het vastgoed werken, vallen al snel af, zo blijkt. Rachel Dijkhorst (Aw): ‘Heb een goed verhaal over je kandidaat, dat is de kern.’
Na een korte pauze leidde beleidsmedewerker Ron Piepers van de VTW het gesprek over de Actieagenda diversiteit van de VTW. Op basis van de input van de bijeenkomst op 10 april in Rotterdam zette de VTW actiepunten voor RvC’s, voor de VTW én voor werving- en selectiebureaus op een rij. Zoals voor de RvC: blijf doorzoeken en volharden naar die ene kandidaat of bied stageplaatsen aan om de diversiteit te bevorderen. En voor de VTW: publiceer een jaarlijks monitoring diversiteit en houd het onderwerp levend of verzamel actief goede voorbeelden. En voor de bureaus: adviseer actief over diversiteit en gebruik diverse kanalen en inclusieve taal.
Tijdens de discussie bleek dat diversiteit veel verder gaat dan alleen de verhouding man vrouw. Leeftijd is een issue: krijgen jongeren wel voldoende de kans om RvC-lid te worden? Verjonging wordt toegejuicht, maar jonge kandidaten moeten wel voldoende begeleiding krijgen. ‘Met jonge mensen krijg je een andere dynamiek aan tafel. Maar je hebt als jong RvC-lid wel een verantwoordelijke rol, net als de 60-jarige collega met veel meer ervaring.’ Een traineeship voor een jongere is een mooie eerste stap, maar kan een trainee ook doorgroeien naar een volwaardige plek in een RvC?
Een toezichthouder, van Surinaams Hindoestaanse afkomst, gaf een duidelijke boodschap af. Volgens haar vraagt een diverse RvC een inspanning van alle partijen, van de RvC, de kandidaten en de bureaus. ‘We moeten de missie samen oppakken. Denk aan de voorkant goed na over wie je zoekt voor de diverse samenstelling van de RvC. Of het nu een jonge kandidaat is of een kandidaat met een andere culturele achtergrond. En houd daaraan vast. Neem geen genoegen met het antwoord dat de kandidaat niet te vinden is. Dan is er nog niet genoeg gezocht.’
Bij de jaarlijkse Leergang Aankomende commissaris van de VTW Academie is de diversiteit onder de deelnemers nog niet heel groot. Directeur Frank Seine van Avicenna (de samenwerkingspartner van de VTW) vindt dat de marketing voor de leergang gericht moet zijn op een divers publiek. ‘Jonge mensen, mensen met een andere culturele achtergrond, die willen we zeker als deelnemers. Of dat al lukt? Nog niet voldoende denk ik. En waarom laten we geen kandidaten met een mbo-opleiding toe? Daar moeten we het ook over hebben, denk ik.’
Verreweg de meeste deelnemers van de leergang zijn hoogopgeleide mensen met een goed inkomen, deels werkzaam in de corporatiesector. Hoe kunnen we dat patroon doorbreken? Uit de zaal kwam een originele suggestie: kan de VTW niet een beurs ter beschikking stellen voor een kandidaat die zelf het inschrijfgeld niet kan betalen?
De VTW biedt de leden – naast de bijeenkomst - ook ondersteuning met de handreiking Werving, selectie, (her)benoeming lid RvC. Deze wordt aan de actualiteit aangepast. Ingrid van der Kraan van de VTW nodigde de leden van harte uit om mee te denken over de inhoud. Tijdens de bijeenkomst in Woerden benoemden leden al enkele aandachtspunten, zoals het belang van een goede relatie met de huurdersvereniging en het voorkomen van biased sollicitatiegesprekken. Wie mee wil denken, kan zich per mail of telefonisch melden bij de VTW. Uw bijdrage stelt de VTW zeer op prijs.
Aan het einde van het volle programma bedankte Ingrid van der Kraan alle aanwezigen voor hun waardevolle inbreng. En ze riep iedereen op om, net als de VTW en de Aw, met de uitkomsten aan de slag te gaan. ‘Wat gaat ú doen?’
Handreiking Werving, selectie en (her) benoeming lid RvC (VTW)
Tekst: Lisette Vos