Uitvoeringsagenda Wonen 2024: miljarden extra nodig

‘Om het enorme woningtekort in te lopen, zijn regie en forse investeringen van de rijksoverheid nodig’, is de oproep op de landelijke Woontop op 29 februari in Den Haag. Een brede coalitie ondertekende de Uitvoeringsagenda Wonen. De twaalf belangenbehartigers van bouwers, projectontwikkelaars, woningcorporaties, particuliere verhuurders, gemeenten en institutionele beleggers sporen in dit manifest het nieuwe kabinet aan jaarlijks drie tot vijf miljard euro vrij te maken om zo de gewenste jaarproductie van 100.000 woningen - waarvan tweederde in het lagere en middensegment - te realiseren.

De wooncoalitie wil dat de financiële middelen onder meer worden gebruikt voor de aanleg van infrastructuur bij nieuwe woonwijken, versterking van de financiële positie van gemeenten, afschaffing van de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties en een ‘substantiële verlaging’ van de overdrachtsbelasting voor beleggers.

Krachten bundelen en belang woningzoekenden zwaarder laten wegen

Martin van Rijn, voorzitter Aedes: 'Veel vertraging ontstaat bij de planvorming. We moeten de krachten van marktpartijen, corporaties en overheden bundelen. Niet meer op elkaar wachten, maar gelijktijdig aan de slag en in gemeenten de inwoners vroegtijdig bij de plannen betrekken.' Om vertraging van woningbouwplannen door bezwaarprocedures terug te dringen pleiten de partijen voor aanpassing van wetgeving, het versterken van de capaciteit van de Raad van State en het zwaarder laten wegen van het belang van woningzoekenden.

Sneller en goedkoper bouwen

De partijen hebben afgesproken om industriële woningbouw te bevorderen en eisen ten aanzien van nieuwbouw te uniformeren, omdat alleen daarmee sneller, goedkoper en vooral ook duurzamer gebouwd kan worden. De partijen beklemtonen dat juist daardoor gevarieerde en prettige woongebieden gerealiseerd kunnen worden. Industriële woningbouw kan een vliegwiel zijn. Zeker als overheden hun eisen aan nieuwe en betaalbare woningen op landelijk niveau standaardiseren. Zodoende kan innovatie en technologische vernieuwing in de sector aangejaagd worden, zodat de woningbouw versneld aan de hoogste eisen van duurzaamheid voldoet.

Voortgang bewaken

De partijen hebben afgesproken samen met het Rijk een monitoringssysteem te ontwikkelen dat inzicht geeft over wat waar gebouwd moet worden en waarin de voortgang van elk woningbouwplan in Nederland nauwkeurig bewaakt wordt. Wethouder Hein de Haan namens VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit: 'Provincies, gemeenten, corporaties en ontwikkelaars gaan hun gegevens bundelen. Met behulp van dit systeem worden vertragingen eerder zichtbaar en kunnen belemmeringen sneller achterhaald en opgelost worden.'

Langjarige middelen en langjarige afspraken

De partners van de Uitvoeringsagenda Wonen zijn gecommitteerd om gezamenlijk tot het uiterste te gaan. Ze zetten de eigen belangen opzij om versneld naar 100.000 woningen per jaar te gaan zodat een passende woonplek voor alle Nederlanders vanzelfsprekend wordt. Van de overheid wordt met klem gevraagd om structureel samen te werken.

‘Wij vinden het belangrijk om deze substantiële, langjarige middelen te koppelen aan langjarige afspraken over deze integrale opgave en de uitvoering daarvan. En wij hebben hierbij grote behoefte aan een structureel partnerschap met het Rijk’, schrijft de coalitie in de uitvoeringsagenda.

Uit de Uitvoeringsagenda

Wij werken samen aan:
- Opschaling van de woningproductie naar 100.000 woningen per jaar om aan de vraag te kunnen voldoen, zowel koop als huur, en waarvan 1/3 in het sociale segment, 1/3 in het middensegment en 1/3 in het vrije marktsegment.
- Nieuwbouw die voldoet aan hoge kwaliteitsstandaarden ten aanzien van duurzaamheid, klimaatadaptatie, natuurinclusiviteit, energiezuinigheid, bereikbaarheid et cetera.
- Uniformering in regelgeving en industrialisatie om stijging van bouwkosten te beperken en met minder personeel te kunnen bouwen, met behoud van ruimtelijke en functionele kwaliteit.
- Goed functionerende overlegstructuren op lokaal en regionaal niveau (waaronder versnellingstafels), waar overheden, corporaties en marktpartijen vanuit onderling vertrouwen, begrip en gelijkwaardigheid en op basis van goede monitoringssystemen met gebruik van eenduidige definities sturen op de voortgang van woningbouwprojecten, eventuele knelpunten oplossen en zo nodig escaleren.
- Een goede onderlinge samenwerking en efficiëntere werkwijzen, waarbij we technologische innovaties en digitalisering toepassen.
- Goede gezamenlijke participatietrajecten, waarbij we zoveel mogelijk draagvlak genereren en bezwaren zo veel als mogelijk voorkomen.
- Meer en beter gebruik van publiek private samenwerking om woningbouwlocaties te ontwikkelen

Hiervoor hebben wij het volgende nodig van het Rijk:

1. Voldoende structurele financiële middelen om alle ambities uit de woondeals te kunnen waarmaken (€ 3 tot 5 miljard per jaar).
2. Duidelijk, stabiel en voorspelbaar overheidsbeleid.
3. Praktische en financiële ondersteuning om op korte termijn de in ontwikkeling zijnde monitoringssystemen voor de woningbouwproductie uit te bouwen tot een gezamenlijk, gedragen, monitoringssysteem van overheden, corporaties en marktpartijen met daarin zowel belangrijke publieke als private mijlpalen.
4. Hulp bij en maximale inzet voor het oplossen van kritische succesfactoren die in de woondeals zijn benoemd, zoals de stikstofproblematiek, netcongestie en drinkwaterbeschikbaarheid.
5. Het waar nodig ter beschikking stellen van capaciteit en andere vormen van ondersteuning van partijen om de voortgang van de woningbouwopgave, inclusief transformatieagenda, te bevorderen.
6. Het doorhakken van knopen wanneer, ondanks uiterste inspanning van decentrale overheden, marktpartijen en/of corporaties, op lokaal, regionaal dan wel provinciaal niveau de woningbouw stagneert.
7. Periodiek bestuurlijk overleg tussen de minister en de partners in de Uitvoeringsagenda over de voortgang en eventuele extra benodigde activiteiten of interventies om de woondeals te kunnen realiseren.
8. Het vroegtijdig afstemmen van de ontwikkeling van Rijksregelgeving en het sturen op uniformering van eisen en standaardisatie van ambitieniveaus, o.a. op het terrein van duurzaamheid, om voor alle partijen een gelijk speelveld te creëren en betaalbare, conceptmatige en industriële woningbouw te bevorderen. En het hierbij betrekken van de praktijkervaringen van alle partners.
9. Het versnellen van procedures en de Raad van State financieel te faciliteren om sneller te kunnen werken, zoals in de Wet versterking regie volkshuisvesting.
10. Het toewerken naar een manier om belangen van woningzoekenden en het algemeen belang zwaarder te laten wegen, o.a. door sneller uitspraak te doen wanneer een bezwaar weinig kans van slagen heeft en/of het participatietraject zorgvuldig doorlopen is.

Ondertekenaars

De Uitvoeringsagenda Wonen werd op 29 februari ondertekend door Aedes, Bouwend Nederland, G40, IPO, IVBN, NEPROM, NVM, VNG, Vereniging Eigen Huis, Vastgoed Belang, WoningBouwersNL en de Woonbond tijdens de Woontop in Den Haag.

Download hier de Uitvoeringsagenda Wonen 2024