Via ons politiek weekoverzicht houden we u op de hoogte van het relevante politieke nieuws voor onze sector. Met deze week onder andere:
De realisatie van flexwoningen begint voorzichtig op gang te komen, zo valt op te maken uit een voortgangsbrief van minister De Jonge. In 2021 werden nog 1.840 flexwoningen gebouwd, in 2022 liep dit op tot 3.400 en in de eerste drie kwartalen van 2023 kwam dit aantal al uit op 4.040. Wel benadrukt de minister dat de plancapaciteit voor 2024 nog een stuk hoger ligt met 17.000 woningen. Van de 1.992 woningen in 42 percelen die door het Rijksvastgoedbedrijf zijn ingekocht zou inmiddels 95 procent zijn verkocht.
Verder maakt de minister bekend dat Aedes met 36 bouwbedrijven raamovereenkomsten heeft gesloten voor de levering van flexwoningen aan corporaties. Voor bijna 1.000 woningen zouden inmiddels inkooptrajecten zijn gestart. Uit de evaluatie Landelijke bouwprojecten blijkt dat de aanjaagrol vanuit het Rijk positief uitpakt. Ook is men enthousiast over de rol van Aedes en het Rijksvastgoedbedrijf. Wel sloot de realisatie niet altijd aan bij de verwachtingen. Vooral het vinden van locaties bleek lastig, waardoor gerealiseerde woningen niet snel geplaatst konden worden.
Verder gaat De Jonge in de Kamerbrief in op de versnellingsmaatregelen: Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting, Stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen, Gesloten contracten fysieke herplaatsingsgarantie (flexcity / hostcity), Regeling tegemoetkoming herplaatsing flexwoningen, het architectonisch kader voor industriële woningbouw en de communicatietoolbox.
De Kamer heeft afgelopen week na een hoop politiek tumult een motie aangenomen die de wens uitspreekt voorlopig te stoppen met de politieke besluitvorming over de Spreidingswet. De rechtse meerderheid in de Tweede Kamer wil van de wet af, maar deze ligt inmiddels al in de Eerste Kamer.
Bij de meeste partijen is inmiddels een portefeuilleverdeling gepresenteerd. Dit zijn de woordvoerders die naar alle waarschijnlijkheid de woningmarkt zullen gaan oppakken. De verdeling kan weer wijzigen op het moment dat er een nieuw kabinet wordt geïnstalleerd.
Minister De Jonge heeft de Kamer geïnformeerd over de toekenningen die zijn gedaan in het kader van het volkshuisvestingsfonds. In deze tranche moet dat 13.000 woningen kunnen verbeteren voor een budget van 280 miljoen euro. De toekenningen gaan naar 38 projecten, verdeeld over 20 gemeenten. Niet alle gevraagde bedragen worden ingevuld vanwege uitputting van het fonds. Als gevolg hiervan wil hij de derde tranche snel openen, zonder wijzigingen aan de regeling. De vierde tranche komt in de loop van 2024 beschikbaar.
Staatssecretaris Van Ooijen verwacht de Kamer nog dit jaar te kunnen informeren over de voortgang van het Nationaal Actieplan Dakloosheid en beschermd wonen. Dat laat hij weten in het schriftelijk overleg. Een belangrijke eerste stap is het ontwikkelen van een monitoringssysteem, zodat de omvang van het probleem beter inzichtelijk gemaakt kan worden en ook de voortgang per gemeente gevolgd kan worden. Wel benadrukt hij dat de aanpak een kwestie van lange adem is, omdat veel belangrijke data ontbreekt en er ook weinig onderzoek beschikbaar is naar effectieve methoden om de problemen met dakloosheid aan te pakken.
Verder laat Van Ooijen weten dat de Wet versterking regie volkshuisvesting een belangrijke rol kan spelen. "Onderdeel hiervan is het realiseren van een evenwichtige verdeling van de woningvoorraad. Dit betekent dat de minister van BZK onder meer afspraken maakt over de bouw van 290 duizend sociale huurwoningen, waar ook dakloze mensen voor in aanmerking komen. Gemeenten met minder sociale huurwoningen dan het landelijk gemiddelde, moeten ten minste 30% van de nieuwbouwopgave invullen met sociale huurwoningen", aldus Van Ooijen.
"Daarnaast wordt het voor alle gemeenten verplicht om een huisvestingsverordening met urgentieregeling op te stellen, waarbij mensen die uitstromen uit de maatschappelijke opvang of daar een beschikking voor hebben worden aangemerkt als een verplichte categorie van urgent woningzoekenden die met voorrang moet worden gehuisvest." Na inwerkingtreding van de wet krijgen gemeenten twee jaar de tijd om onderling afspraken te maken. Lukt dat niet, dan gelden de normen die zijn opgenomen in de wet.
Daarnaast reageert Van Ooijen op de zorgen over huisuitzettingen, waarvan de aantallen in de huursector weer iets zijn toegenomen. Volgens de staatssecretaris zouden huisuitzettingen echter niet tot dakloosheid mogen leiden. Hij stelt dat corporaties terughoudend zijn met huisuitzettingen waar kinderen bij zijn betrokken, al zijn er hierover onvoldoende betrouwbare cijfers beschikbaar.
"Als wel sprake is van een huisuitzetting met kinderen is hierbij vaak sprake van verschillende problematiek, zoals oneigenlijk gebruik van de woning of overlast. Bij huisuitzettingen vindt altijd een rechterlijke toets plaats waarbij de rechter alle belangen, inclusief die van het kind weegt. In alle gevallen is het van belang dat corporaties en gemeenten hier voorzichtig mee omgaan", aldus Van Ooijen.
De Eerste Kamer heeft afgelopen week ingestemd met de herziening van de Huisvestingswet. De wet biedt mogelijkheden om bepaalde groepen (mensen met een lokale binding of een cruciaal beroep) voorrang te geven bij de toewijzing van huurwoningen en nieuwbouwwoningen. Tijdens het debat in de Tweede Kamer waren grote twijfels over de reikwijdte van het eigendomsrecht. Daarom werd uiteindelijk besloten bestaande koop uit te zonderen. In de herziening van de wet is opgenomen dat de toewijzingsregels gelden tot de betaalbaarheidsgrens en kan gelden voor de helft van de woningen.
Rijksoverheid: Eerste Kamer stemt in met gewijzigde Huisvestingswet 2014: meer mogelijkheden voor woningzoekenden die er nu moeilijk tussen komen
Staatssecretaris Van der Burg doet een beroep op corporaties om met spoed statushouders op te vangen. Dat valt op te maken uit de Kamerbrief over de situatie in Ter Apel. Volgens hem zijn nog een paar duizend plekken nodig om mensen te kunnen laten doorstromen vanuit de asielcentra. "Woningcorporaties zijn door het Ministerie van BZK gevraagd om statushouders die verblijven op asielzoekerscentra versneld te huisvesten in overleg met betrokken gemeenten binnen hun woningvoorraad", zo valt te lezen. "Om verdringing van andere woningzoekenden zoveel als mogelijk te voorkomen, roepen we medeoverheden op te helpen om snel locaties voor flexwoningen beschikbaar te stellen om zo spoedig extra betaalbare woningen aan de voorraad toe te voegen."
Kamerbrief: Kritieke situatie aanmeldcentrum Ter Apel
Minister Harbers heeft het ontwerp van de tijdelijke regeling specifieke uitkering mobiliteitspakketten ten behoeve van woningbouw naar de Kamer gestuurd. Deze regeling ondersteunt op NOVEX-woningbouwlocaties de realisatie van infrastructurele projecten. Het betreft in totaal een bedrag van ongeveer 1 miljard euro. Investeringen die hiermee worden gedaan zijn onder andere aanpassingen van (regionale) wegen, mobiliteitshubs, fietspaden, rotondes, maatregelen gericht op Smart Mobility, Mobility as a Service (Maas) en verkeersveiligheidsmaatregelen. De mobiliteitspakketten zorgen daarmee niet alleen voor ontsluiting en bereikbaarheid van de woningbouwlocatie, maar hebben volgens de minister ook een positief effect op de ontsluiting en bereikbaarheid van bestaande woningen en voorzieningen.
De VNG dringt er bij de politiek op aan om haast te maken met de invoering van de Wet betaalbare huur. Uit hun position paper valt op te maken dat alle partijen er baat bij hebben dat er snel duidelijkheid komt. Wel roept de VNG op om voorzichtig te zijn met sleutelen aan het woningwaarderingsstelsel en het invoeren van een opslag. Veel nieuwbouw valt daardoor volgens de VNG al snel alsnog in het gereguleerde segment en draagt daarom niet bij aan de betaalbaarheid. De VNG wil dat gemeenten ruimte houden om eisen te stellen op middenhuur.
VNG: VNG wil snel besluit parlement over Wet betaalbare huur
Het ministerie heeft bekendgemaakt dat de maximale jaarlijkse huurverhoging in de vrije sector vanaf 1 januari is vastgesteld op 5,5 procent. Dit percentage wordt bepaald aan de hand van het laagste van inflatie of loonontwikkeling met een plus van 1 procentpunt. De inflatie lag in het afgelopen jaar lager dan de loonontwikkeling en dus wordt dat percentage (4,5 procent) gehanteerd. Minister De Jonge werkt nog aan een verlenging van de wet die de huurverhogingen in de vrije sector maximeert. De huidige wet loopt op 1 mei 2024 af.
BZK: 5,5 procent maximale huurverhoging vrije sector vanaf 1 januari 2024
NEPROM dringt er naar aanleiding van een publicatie over bezwaarprocedures op aan dat deze worden versneld. Volgens koepel van ontwikkelaars zijn de juridische procedures een belemmerende factor in de doorlooptijd van woningbouwprojecten. In de publicatie worden diverse aanbevelingen gedaan en volgens directeur Jan Fokkema is daarvoor niet altijd een wetswijziging nodig. De Wet versterking regie volkshuisvesting zou daarnaast kunnen helpen, omdat daarin geregeld dat slechts bij één instantie bezwaar kan worden gemaakt met een maximale behandeltermijn van zes maanden. De Raad van State was overigens eerder kritisch op dit onderdeel van het wetsvoorstel.
NEPROM: Nieuwbouw jarenlang vertraagd door juridische procedures
NEPROM heeft afgelopen week in een brief de nieuwe Kamerleden opgeroepen om topprioriteit te maken van het verhogen van de bouwproductie. Volgens de belangenbehartiger van de projectontwikkelaars is een crisisaanpak nodig. "We verzoeken de leden van de Tweede Kamer om de handen op dit thema ineen te slaan, op zoek te gaan naar werkbare, breed gedragen en uitvoeringsgerichte oplossingen en om politieke tegenstellingen op dit terrein te overstijgen. Een crisisaanpak vraagt bereidheid om over schaduwen heen te springen, elkaar de hand te reiken en de uitvoering op één te zetten", zo valt te lezen. "Daarvoor dienen structureel de noodzakelijke financiële middelen op de Rijksbegroting vrij gemaakt te worden, zodat medeoverheden, corporaties en marktpartijen zekerheid, stabiliteit en continuïteit wordt geboden om de woningproductie naar een hoger niveau te brengen."
NEPROM: Tweede Kamer moet structureel investeren in woningbouwopgave
De werkvoorraad in de bouw is gedaald, zo liet het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) weten. De gemiddelde orderportefeuille daalde in oktober ten opzichte van september met 0,2 maanden naar 10,5 maanden. Specifiek voor de woningbouw was de daling ook 0,2 maanden, maar lag met 12,7 maanden wel boven het gemiddelde.
EIB: Werkvoorraad bouwbedrijven gedaald
Volgens Aedes wordt de verplichting om sociale huurwoningen eerst aan te bieden aan de huurders met een half jaar uitgesteld. De invoering was gepland voor 1 januari 2024.
Aedes: Nieuwe regels verkoop sociale huurwoningen uitgesteld
De Europese Raad van ministers en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over de aanscherping van de regels voor de energieprestatie van gebouwen. Het energieverbruik voor woningen moet in 2030 16 procent lager liggen dan in 2020 en in 2035 20-22 procent lager, zo valt op te maken uit het persbericht. De winst moet vooral worden behaald bij de slechts presterende gebouwen. Een eerder voorstel van de Europese Commissie om ook de energielabelsystematiek te herzien is onder andere door druk van Nederland geschrapt. Corporatiekoepel Aedes is tevreden over het bereikte resultaat. Het Europees Parlement moet nog wel instemmen.
Sommige bouwprojecten in de buurt van Natura2000-gebieden in Noord-Brabant mogen van de provincie toch doorgaan. Daarover schrijft Vastgoedmarkt. Het provinciebestuur geeft groen licht naar aanleiding van de Porthos-uitspraak. Voorwaarde is een beperkte uitstoot in de bouwfase en geen extra uitstoot in de gebruikersfase.
Vastgoedmarkt: Bouwprojecten naast Natura-2000 gebieden mogen mogelijk toch doorgaan
In het verslag van ingediende vragen met betrekking tot de najaarsnota zijn diverse feitelijke vragen gesteld die raken aan het thema woningmarkt.
Verslag houdende een lijst van vragen inzake Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)
In de WNT-jaarrapportage is slechts één corporatie opgenomen waarvan melding is gemaakt van overschrijding van de WNT-regels.
Zoals vorige week al aangekondigd heeft minister De Jonge deze week het reactiedocument op de zienswijzen die zijn binnengekomen op de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Dit document vormt de basis voor de milieueffectrapportage die wordt uitgevoerd om de gevolgen van de Nota Ruimte in kaart te brengen.
Minister De Jonge heeft een verkenning naar discriminatie en racisme op de woningmarkt naar de Kamer gestuurd. Uit het onderzoek komen geen signalen naar voren dat er sprake is van directe discriminatie bij hypotheekverstrekkingen, zo valt te lezen. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan met betrekking tot de toegankelijkheid van de woningmarkt voor mensen met een beperking. De verkenning is onderdeel van het werk van de staatscommissie Discriminatie en Racisme. Afgelopen week reageerde de minister op de eerste voortgangsrapportage, die volgens hem stof tot nadenken biedt. "Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal de rapportage daarom onder de aandacht brengen van andere departementen en gemeenten en zal bezien of de informatie in de voortgangsrapportage kan worden meegenomen bij de versterking van het stelsel van antidiscriminatievoorzieningen en in bestaande handreikingen voor de rijksoverheid zoals het Beleidskompas", aldus de minister.
Het politiek nieuwsoverzicht wordt in samenwerking gemaakt met 1848.nl