Interview
Tessa Coffeng
Objectieve
besluitvorming,
een utopie?
Tessa Coffeng doet onderzoek naar objectieve besluitvorming in de bestuurskamer. Bestaat die eigenlijk wel? ‘Toezichthouders zijn net mensen’
Bij misstanden – in de corporatiebranche of elders - wordt niet zelden naar de toezichthouders gekeken: hoe hebben zij dit in de besluitvorming kunnen missen? ‘Als RvC-leden een besluit nemen, gaat het nooit alleen om een lijstje afvinken of alles volgens de regels is gegaan. Psychologische processen, zoals je laten leiden door persoonlijke voorkeuren en groepsdynamiek, spelen vaak een grotere rol.’
Je zou kunnen zeggen: toezichthouders zijn net mensen. ‘Iedereen is, zoals de gedragswetenschap zegt, gebiased. Dat elk mens valkuilen heeft of denkfouten maakt, geloven de meesten wel, al denken zij dat dat meer bij de ander speelt. In de praktijk zien we dat veel toezichthouders denken dat zij objectieve besluiten nemen, maar zich weinig bewust zijn van subjectieve aspecten die hun besluitvorming – soms negatief - beïnvloeden.’
De vraag is hoe inzichten in de psychologie kunnen helpen om de meest optimale besluiten te nemen in de bestuurskamer. Tijdens haar promotie-onderzoek laat Tessa Coffeng bestuurders en commissarissen zelf ervaren wat hun valkuilen of denkfouten zijn. ‘Ze gaan aan de slag met een fictieve case. De uitkomsten zijn vaak verrassend voor de deelnemers. Ze zien in dat ze bewust onbekwaam zijn. Dat is een eerste stap.’
De inzichten die tijdens deze experimenten worden opgedaan (en met de deelnemers na afloop worden gedeeld) maken onderdeel uit van haar onderzoek. ‘We ontwikkelen hiermee een tool die de besluitvorming in de bestuurskamer echt verbetert.’
Toezichthouders – ook in andere sectoren – vinden zorgvuldig en tijdig handelen belangrijk om goede besluiten te nemen, zo blijkt ook uit onderzoek van Coffeng. Volgens haar is het vooral belangrijk dat RvC-leden in de bestuurskamer het proces van besluitvorming bespreekbaar maken. ‘Hoe kom je met elkaar tot een besluit, wat zijn ieders aannames en belangen? Als er meer diversiteit in de raad is, scherpt dat de discussie ook, omdat ieder door zijn eigen bril naar de zaak kijkt.’
Tessa Coffeng is promovendus sociale en organisatiepsychologie aan de Universiteit Utrecht, en medewerker toezicht Gedrag & Cultuur bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
www.uu.nl/medewerkers/TCoffeng
Interview
Tessa Coffeng
Objectieve
besluitvorming, een utopie?
Tessa Coffeng doet onderzoek naar objectieve besluitvorming in de bestuurskamer. Bestaat die eigenlijk wel? ‘Toezichthouders zijn net mensen’
Bij misstanden – in de corporatiebranche of elders - wordt niet zelden naar de toezichthouders gekeken: hoe hebben zij dit in de besluitvorming kunnen missen? ‘Als RvC-leden een besluit nemen, gaat het nooit alleen om een lijstje afvinken of alles volgens de regels is gegaan. Psychologische processen, zoals je laten leiden door persoonlijke voorkeuren en groepsdynamiek, spelen vaak een grotere rol.’
Je zou kunnen zeggen: toezichthouders zijn net mensen. ‘Iedereen is, zoals de gedragswetenschap zegt, gebiased. Dat elk mens valkuilen heeft of denkfouten maakt, geloven de meesten wel, al denken zij dat dat meer bij de ander speelt. In de praktijk zien we dat veel toezichthouders denken dat zij objectieve besluiten nemen, maar zich weinig bewust zijn van subjectieve aspecten die hun besluitvorming – soms negatief - beïnvloeden.’
De vraag is hoe inzichten in de psychologie kunnen helpen om de meest optimale besluiten te nemen in de bestuurskamer. Tijdens haar promotie-onderzoek laat Tessa Coffeng bestuurders en commissarissen zelf ervaren wat hun valkuilen of denkfouten zijn. ‘Ze gaan aan de slag met een fictieve case. De uitkomsten zijn vaak verrassend voor de deelnemers. Ze zien in dat ze bewust onbekwaam zijn. Dat is een eerste stap.’
De inzichten die tijdens deze experimenten worden opgedaan (en met de deelnemers na afloop worden gedeeld) maken onderdeel uit van haar onderzoek. ‘We ontwikkelen hiermee een tool die de besluitvorming in de bestuurskamer echt verbetert.’
Toezichthouders – ook in andere sectoren – vinden zorgvuldig en tijdig handelen belangrijk om goede besluiten te nemen, zo blijkt ook uit onderzoek van Coffeng. Volgens haar is het vooral belangrijk dat RvC-leden in de bestuurskamer het proces van besluitvorming bespreekbaar maken. ‘Hoe kom je met elkaar tot een besluit, wat zijn ieders aannames en belangen? Als er meer diversiteit in de raad is, scherpt dat de discussie ook, omdat ieder door zijn eigen bril naar de zaak kijkt.’
Tessa Coffeng is promovendus sociale en organisatiepsychologie aan de Universiteit Utrecht, en medewerker toezicht Gedrag & Cultuur bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
www.uu.nl/medewerkers/TCoffeng