Laat je geweten spreken

Bij toezichthouden draait het om het geweten van de commissaris, stellen Karin Broekhuizen en Jolien Slavenburg. Want wat doe je als je een signaal krijgt dat iets niet pluis is? 

Karin Broekhuizen en Jolien Slavenburg bieden begeleiding bij zelfevaluatie vanuit verstand van het vak van toezichthouden en de kunst om naar boven te halen wat (nog) niet wordt gezegd, maar er wel toe doet. Zij vinden dat elke commissaris zich de kernvraag zou moeten stellen: waarom wil je toezichthouder zijn? ‘Je kan het vak van toezichthouden niet los zien van de persoon. Hoe kan jíj het verschil maken?’
Ze stellen het geweten van de toezichthouder centraal. ‘Als je in een vergadering een ‘niet pluis’ signaal krijgt, moet je bij jezelf te rade gaan waar dit vandaan komt. Vervolgens moet je het lef hebben om het bespreekbaar te maken,’ stelt Broekhuizen. 
‘Het is zo makkelijk nog niet om naar je geweten te luisteren’, zegt Slavenburg, ‘toezichthouders zijn geneigd om rationele besluiten te nemen. Als het spannend wordt is het verleidelijk om naar de procedure te kijken.’
Het nieuwe toezichthouden vraagt om een andere aanpak. Het begint al bij de voorbereiding van de vergadering, bij het lezen van de stukken. Voelt iets niet pluis, maar kan je er de vinger niet op leggen, benoem dat dan. ‘Je kan aan de anderen vragen je te helpen om dat gevoel te onderzoeken. Dan kan je samen tot nieuwe inzichten komen.’  
Volgens Broekhuizen en Slavenburg is het zinvol om iemand aan te wijzen die in de dynamiek in de bestuurskamer in de gaten houdt of iedereen zich vrij voelt om zich uit te spreken. ‘Als een RvC-lid zijn of haar twijfel op tafel legt, moet hij of zij bijvoorbeeld doorvragen om te horen wat er speelt.’
Luisteren naar je geweten hoort bij persoonlijk eigenaarschap, besluit Broekhuizen. ‘Het is de andere kant van de medaille van professioneel toezicht, naast de vakinhoudelijke.’

Jolien Slavenburg is eigenaar van adviesbureau Kernzaken. (www.kernzaken.nl en www.hetgewetenvantoezicht.nl). 
Ze begeleiden samen onder meer zelf­evaluaties vanuit Het Geweten van Toezicht.Karin Broekhuizen is eigenaar van ­adviesbureau L&B CC (www.lenbcc.nl) en www.­hetgewetenvantoezicht.nl en commissaris bij de Veenendaalse Woningstichting en Woningstichting Leusden.