Inleiding

In de Governancecode Woningcorporaties staat in bepaling 1.1 het volgende:

“Bestuur en RvC hebben een gezamenlijke visie op besturen en toezicht houden. Het realiseren van maatschappelijke waarde op lange termijn staat daarbij voorop. De visie gaat in op de verantwoordelijkheid voor het realiseren van de doelstellingen, de strategie, het beleid, de financiering en de onderlinge wisselwerking in rollen. De RvC beschrijft hierin zijn rollen (werkgever, toezichthouder en klankbord) en taakuitoefening als intern toezichthouder.”

In 2021 heeft de VTW een prijsvraag uitgereikt voor de beste toezichtsvisie. Een onafhankelijke jury heeft een beoordeling opgesteld in een juryrapport en tevens een rapport gemaakt met de onderliggende analyses van de toezichtsvisies.

Deze handreiking legt de verbinding tussen het juryrapport voor de prijsvraag beste toezichtvisie¹, het rapport met de onderliggende analyses van de toezicht­visies² en de Governancecode Woningcorporaties 2020³. We hopen hierdoor een integraal kader te bieden voor bestuur en intern toezicht en hen te ondersteunen bij het verbeteren van de toezichtvisie en de gesprekken daarover.

Structuur

Voor elk van de tien criteria van het scoringskader voor toezichtvisies leggen we eerst de relatie met de Governancecode Woningcorporaties. Dat is immers het kader voor goed intern toezicht. Vervolgens beschrijven we waaraan een toezichtvisie zou moeten voldoen om de hoogste score op het betreffende criterium te kunnen halen. Hier voldoet een goede toezichtvisie aan. Om u verder op weg te helpen doen we tot slot enkele suggesties ter verbetering van een toezichtvisie. Deze ­suggesties komen uit het juryrapport en het analyserapport, uit de best scorende toezichtvisies en ook uit het advies van de Denktank Toekomst Toezicht Woningcorporaties⁴. Deze denktank heeft in november 2021 een advies uitgebracht over de toekomst van het toezicht bij woningcorporaties vanuit vier denkrichtingen.

Overweging

De toezichtvisie is, volgens de jury, uiteindelijk een kompas voor de interactie tussen bestuur en intern toezicht en wordt verwacht te inspireren. Er is daarmee niet één standaard goede visie, maar elke RvC met de bestuurder moet een eigen aanpak hebben die zich toespitst op de context en opgaven van de corporatie. We willen met dit document dan ook geen checklist aanbieden, maar vooral een serie thema’s waarover bestuur en toezicht van gedachten wisselen en een standpunt innemen dat verwerkt wordt in de toezichtvisie. De kaarten van het VTW Toezichtspel https://www.vtw.nl/publicaties/overig/toezichtspel/ kunnen helpen om het gesprek daarover te voeren.

Stefan Cloudt en Albert Kerssies