VTW Publicaties

3

Nieuwe ­technologieën bieden kansen

Digitale technologieën bieden veel kansen voor corporaties. Hoewel er veel nieuwe mogelijkheden zijn, moet de toepassing wél altijd passen in de strategie van de corporatie. Daarnaast is nog niet elke technologie voldoende ontwikkeld. In dit hoofdstuk zetten we relevante toepassingen voor corporaties op een rij.

Zoals gezegd: technologie is een middel, geen doel op zich. Om toezichthouders een overzicht te geven van de ontwikkelingen, hierbij de relevante technologieën (in het kort) op een rij.

Internet of Things

Internet of Things (kortweg IoT) is de technologie die apparaten en sensoren met het internet verbindt. Volgens schattingen zijn in 2020 wereldwijd circa 6 miljard apparaten verbonden aan het internet. Deze ‘dingen’, die ook machines, producten en systemen omvatten, worden uitgerust met sensoren die op allerlei terreinen waardevolle gegevens kunnen verzamelen. Kleine sensoren kunnen bijvoorbeeld temperatuur, klimaatfactoren, geluid, verlichting, CO2, energiegebruik, vochtigheid, lichtinval en weergegevens meten. Op basis van verzamelde data kan actie worden ondernomen of kunnen voorspellingen worden gedaan.

Een corporatie kan bijvoorbeeld sensoren op kozijnen van een woning plaatsen om data over de staat van de kozijnen te verzamelen. Deze zijn te combineren met data over het weer (hoeveelheid gevallen regen, zonlicht, temperatuur). Op basis van de analyse van deze data kan de corporatie vaststellen wat het optimale moment is voor onderhoud van de kozijnen. Deze technologie (IoT) kan ook worden toegepast bij slimme energiesystemen (met gebruik van duurzame energie) en monitoring van prestaties van Nul op de Meter woningen (voorbeeld Brabant Wonen). Moderne woningen kunnen worden voorzien van digitale technologieën (zoals digitale deurspion, bewegingssensoren en een robot die tips geeft) zodat huurders langer thuis kunnen blijven wonen (voorbeeld Haagwonen).

Digital Twin

Een Digital Twin is een digitale kopie van een object in de werkelijkheid (van een gebouw tot een stad) in 3D. In deze computermodellen wordt de digitale kopie vaak gevoed met data die via sensoren worden verzameld. Het computermodel kan op deze manier op basis van het model en de verzamelde data allerlei simulaties uitvoeren.

Corporaties kunnen met behulp van deze technologie bijvoorbeeld het vastgoed digitaliseren om vervolgens een renovatie van een woning in 3D te simuleren. Of de opbrengst in kaart brengen van de verduurzaming van de woningen, zoals plaatsing van zonnepanelen op een woning.

Artificial Intelligence (AI)

Met data kan een corporatie veel kanten op, dankzij de nieuwe digitale technologieën als Artificial Intelligence. AI is – simpel gezegd – een concept waarbij computers taken uitvoeren waar normaal gesproken menselijke intelligentie voor nodig is. Doordat computerchips steeds sneller rekenen, zijn ze in staat om grote hoeveelheden data te analyseren en te zoeken naar patronen en deze te vergelijken met grote referentie bestanden. Patronen worden gebruikt om algoritmen te ontwikkelen en daarmee bijvoorbeeld voorspellingen te doen.

Voorbeelden van Artificial Intelligence (AI) die corporaties kunnen toepassen zijn:

  • Met de techniek Robotic Process Automation (RPA) kunnen robots routinetaken (zoals in de administratie) overnemen van medewerkers. Medewerkers besparen uren en kunnen deze anders inzetten. Met robots is het mogelijk om relatief eenvoudige handelingen oneindig vaak en zonder fouten uit te voeren.
  • Met behulp van de technologie van spraakherkenning kan een computer een tevoren bedachte dialoog voeren met een beller. Deze ontwikkeling van de chatbot is sterk in opkomst om de aanpak met menustructuren (kies 1 voor verkoop, …) te vervangen. Huurders kunnen door enkele woorden of een zin uit te spreken een geautomatiseerde dialoog voeren of direct worden doorverbonden naar de juiste afdeling/persoon.
Data analyse met AI

Artificial Intelligence kan de corporaties ook helpen om betere data-analyses te maken en voorspellingen te doen. Corporaties hebben veel vastgoed in portefeuille. Om deze portefeuille goed te beheren, is het van belang om alle relevante data zoals onderhoudskosten, exploitatiekosten, huuropbrengsten, maar ook externe data als demografische gegevens in kaart te hebben. Vervolgens kan de corporatie de portefeuille – met behulp van AI - beter managen, en kunnen beslissingen over aankoop, verkoop en nieuwe ontwikkelingen beter ondersteund worden. Corporaties beschikken ook over veel data van hun (toekomstige) huurders. Denk aan inkomen, samenstelling en betaalgedrag. Door deze data te combineren met externe data, zoals over de buurt waarin de (toekomstige) huurders wonen, kan de corporatie door data-analyse en de inzet van AI op zoek naar patronen. Is er bijvoorbeeld een patroon te ontdekken die een voorspelling kan doen over betaalgedrag van de huurder? Daarmee zou de corporatie in een vroeg stadium een huurachterstand mogelijk kunnen voorkomen. (Zie ook hoofdstuk 5 Naar een datagedreven corporatie)

Op vele manieren kunnen data en data-analyse worden ingezet. Sprekende voorbeelden zijn:

Inzet van drones

Drones (uitgerust met een camera) worden steeds breder inzetbaar, hoewel er nog verschillende barrières te nemen zijn m.b.t. wetgeving en techniek. Drones kunnen onder meer verkenningen uitvoeren, bebouwingen in kaart brengen, grote bouwprojecten monitoren of op zoek te gaan naar afwijkingen in de uitvoering tijdens een bouwproject. De Alliantie zet drones in om de complete woningvoorraad in kaart te brengen en te analyseren. De corporatie heeft de eerste woonwijken gedigitaliseerd en in 3D beschikbaar gesteld. Naast de drones is hiervoor ook gebruik gemaakt van Streetview, de Basis Registratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Artificial Intelligence software. Verder kunnen drones ingezet worden om gebouwen te inspecteren en zo status en onderhoudsbehoefte in kaart te brengen.

https://www.de-alliantie.nl/over-de-alliantie/nieuws/2019/
woninginspecties-met-drones-primeur-in-nederland/

Virtual Reality, Augmented Reality, Mixed Reality

Bij de toepassing van Virtual Reality (denk aan de VR-bril) wordt de ‘echte’ wereld geheel gedigitaliseerd. Hiermee wordt het mogelijk om bijv. het ontwerp van een nieuw gebouw te testen met (toekomstige) huurders of buren voordat je ook maar één steen hebt gelegd.

Augmented Reality gaat een stapje verder: deze technologie maakt het mogelijk om een niet-bestaande wereld in de echte wereld te brengen. Zo kan bijvoorbeeld een handleiding voor servicemonteurs op een verwarmingsketel te zien zijn: zij weten dan precies hoe ze een storing moeten oplossen. Mixed Reality tenslotte is de meest recente ontwikkeling waarin de ‘echte’ wereld real-time wordt gedigitaliseerd met behulp van een bril met enkele camera’s. Je kijkt in de bril op een scherm en ziet de wereld om je heen. Deze beelden worden verrijkt met objecten die gesimuleerd worden. Denk hierbij aan de simulatie een renovatieproject.

3D-printing

Een 3D-printer kan een fysiek product printen. Dat kan met plastic, maar ook met voedsel en beton. Zo kan – op basis van een computermodel – bijvoorbeeld een compleet huis worden gebouwd of afzonderlijke onderdelen hiervoor worden geprint. In het onderhoud bij corporaties kan het printen van noodzakelijke onderdelen met een lage omloopsnelheid een belangrijke rol gaan spelen.

Bouwwerk Informatie Model (BIM)

BIM is de digitale beschrijving van alle elementen van een gebouw, waarmee alle relevante informatie, gedurende het hele bouwproces in een 3D gebouwmodel kan worden vastgelegd. Alle partijen die bij het bouwproces betrokken zijn werken met dezelfde informatie en zien van elkaar wat er gebeurt. De informatie is continu beschikbaar en altijd actueel. Uiteraard biedt dit ook veel mogelijkheden tijdens de exploitatiefase van een gebouw.

Aedes heeft een BIM-leidraad en protocol voor corporaties ontwikkeld. https://www.aedes.nl/artikelen/bouwen-energie/opdrachtgeverschap/
instrumenten/instrumenten-bim.html

De overheid werkt aan wetgeving betreffende het digitaal bouw dossier en de bouwsector werkt aan het Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving. Gebaseerd op 3D modellering in BIM wordt alle informatie over gebouwen vastgelegd en tussen ketenpartners uitgewisseld.

Blockchain

Blockchain is een digitale toepassing om gegevens vast te leggen. Bij blockchain is geen centrale partij nodig om gegevens te controleren en vast te leggen, dat doen de blockchain- gebruikers zelf (decentraal). Ingevoerde gegevens kunnen niet meer worden gewijzigd, er kan alleen nieuwe informatie aan worden toegevoegd.

Bij een nieuwbouwproject kan blockchain van toegevoegde waarde zijn: de onderliggende contracten van de betrokken partijen kunnen goed en efficiënt afgehandeld worden. Zo zijn de contracten (‘smart contracts’) in een blockchain door iedereen te verifiëren en kan niemand de informatie ongezien wijzigen. Ook is het mogelijk om de contractvoorwaarden te koppelen aan betalingen: alleen als de voorwaarden zijn ingewilligd wordt er uitbetaald. Dat kan geschillen voorkomen.

Cloud computing

De cloud staat voor het digitale netwerk dat met computers, die erop aangesloten zijn, een soort ‘wolk van computers’ vormt. Hierbij is het voor de eindgebruiker niet meer relevant is op welke computer(s) de software draait of waar die computers precies staan. De gebruiker hoeft op deze manier geen eigenaar te zijn van de gebruikte hard- en software en wordt daarmee ook niet meer belast met het onderhoud ervan. Meer dan de helft van woningcorporaties maakt inmiddels gebruik van cloudcomputing voor hun kernapplicaties (waaronder ERP).

Tot slot

Zoals gezegd: de ontwikkelingen in digitalisering gaan razendsnel. De ene toepassing zal voor de ene corporatie meer van waarde zijn dan de ander. Startpunt blijft de vraag: hoe kunnen digitale technologieën bijdragen aan de doelstellingen van de corporatie? Het is wel belangrijk voor de toezichthouder om kennis te nemen van die ontwikkelingen.

Het onderzoeksbureau Gartner publiceert jaar een relevant overzicht: de hypercycle for emerging technologies. Hieronder staan de trends voor 2020 te lezen.

https://www.gartner.com/smarterwithgartner/
gartner-top-10-strategic-technology-trends-for-2020/

Vragen voor de toezichthouder:
  • Welke technologische ontwikkelingen zijn relevant voor onze corporatie en ondersteunen onze strategie? Welke kansen ziet het bestuur? Wat is het invoeringsplan hiervoor?
  • Welke bedrijfsprocessen kan de corporatie optimaliseren of volledig opnieuw vormgeven met behulp van de slimme inzet van technologie en data?
  • Zijn de technologieën die wij inzetten van toegevoegde waarde voor het behalen van onze doelstellingen? Zijn de technologieën die wij inzetten van toegevoegde waarde voor de huurder?
  • Beschikt de corporatie over de juiste mensen met kennis en ervaring om technologieën op een goede manier in te zetten?
  • Hoe kunnen we bedrijfskosten verlagen door de inzet van technologie?
  • In hoeverre biedt digitalisering kansen voor samenwerking met andere corporaties (delen van schaarse expertise, databestanden, bevindingen)?
  • Welke technologische ontwikkelingen negeren wij en waarom?
Arrow-prev Arrow-next