Voorwoord
Er is geen maatschappelijke onderneming waar voor de governance zoveel is geregeld als voor woningcorporaties. In de eerste plaats door de wetgever; vind maar eens een andere wet dan de Woningwet 2015 die de jaarlijkse zelfevaluatie van de raad van commissarissen verplicht stelt¹. Daarnaast is er nog aanvullende regelgeving middels de Governancecode Woningcorporaties en hebben de interne toezichthouders ook houvast aan de financiële kaders van het WSW, de eigen reglementen en de toetsingskaders op het gebied van financiën en volkshuisvesting. Tot slot geeft de VTW een ‘moreel’ toezichtskader met de stelling dat passie voor de volkshuisvesting een must is voor elke commissaris van een woningcorporaties.
Toezichthouden lijkt dus een overzichtelijke zaak geworden met veel houvast aan regels en kaders. Was het maar zo simpel. De context waarin dezelfde regels gelden zijn bijna altijd verschillend en bepalen daarmee in hoge mate het oordeel en het uiteindelijke handelen van de raad. En daarmee is de praktijk weerbarstiger dan de theorie.
Over de kloof tussen theorie en praktijk zijn door wetenschappers boeken vol geschreven. Een dergelijke theoretische benadering tref je in deze publicatie niet aan. De auteurs behandelen een aantal cases die zij in hun jarenlange praktijk als bestuurder, toezichthouder en adviseur zijn tegengekomen. Er is nooit een ‘ideale’ oplossing, veel meer gaat het om dilemma’s, denkrichtingen en boodschappen.
De nogal eens gehoorde reactie op een case beschrijving is ‘ik weet niet genoeg om er iets over te kunnen zeggen’. Eigenlijk is dat de kortste samenvatting van toezichthouden in de praktijk. En toch zal een besluit genomen moeten worden, zo zorgvuldig mogelijk! Ga er maar aanstaan. Als we bij de behandeling in uw ogen de plank mis slaan, dan geeft het wellicht stof tot overdenking en discussie in eigen kring. Goed toezicht houden is immers een kwestie van blijvend leren.
Januari 2019
Gerard Erents, RA Drs. Koos Parie ¹Zie VTW-publicatie ‘Intern toezicht onder de Woningwet’ (2015)