2
Ingrijpen of niet?
… de raad denkt er anders over en wat dan?
In de statuten staat – sinds de Woningwet 2015 verplicht – een rijtje bepalingen die gaan over besluiten die de bestuurder alleen mag nemen met voorafgaande goedkeuring van de raad van commissarissen. Een gedachte die we nog wel eens tegen komen is dat de commissarissen niets te vertellen hebben over de besluiten die buiten dat rijtje vallen. En dat is natuurlijk niet waar; de raad wordt geacht met het goedkeuren van het jaarverslag – en tegenwoordig zelfs vaststellen van de jaarrekening – achteraf goed te keuren wat de bestuurder in het verslagjaar heeft besloten. Afkeuren kan dus ook. Veelal is het besluit dan al wel geëffectueerd en kan het terugkomen in het oordeel dat de raad heeft over het functioneren van de bestuurder. Maar wat moet de raad doen als het besluit nog niet tot actie heeft geleid?
De stoel van de bestuurder
In een reguliere vergadering van de RvC wordt de raad door de bestuurder geïnformeerd dat zij rond is met een voorgenomen activiteit – waarvan je op de hoogte bent – en dat ze binnenkort start met de verdere uitwerking. Je bent al enige tijd commissaris, kunt de consequenties goed overzien en vindt het erg onverstandig om door te gaan. Je kunt je medecommissarissen overtuigen van dit standpunt.
De bestuurder houdt voet bij stuk en stelt dat dit onderwerp geen toestemming van de raad vraagt. Zij verwijt de commissarissen op haar stoel te gaan zitten en stelt dat de raad hier echt niet over gaat.
Wat nu?
Natuurlijk is dit een uitzonderlijke situatie. Maar het kan voorkomen en wat dan. Als de hele raad tegen een voorgenomen besluit is en de bestuurder wil doorzetten is er een groot probleem. Het feit dat het onderwerp kennelijk geen goedkeuring vooraf vraagt doet niet ter zake. Ook (alle) andere bestuursbesluiten vragen namelijk om goedkeuring en meestal gebeurt dat achteraf met het goedkeuren van de jaarstukken. En de vraag waar de raad nu wel of niet ‘over gaat’ is simpel te beantwoorden: ‘de raad gaat overal over, maar bemoeit zich lang niet overal mee zolang de bestuurder goed functioneert’. En een goede raad is er natuurlijk niet op uit om de eigen zin door te drijven. Er alleen maar ‘anders over denken’ is natuurlijk geen argument om in te grijpen.
Als een raad echter oprecht en weloverwogen vindt dat een voorgenomen bestuursbesluit schadelijk is voor de reputatie of continuïteit van de corporatie en het ook nog onverantwoord vindt om het besluit door te laten gaan en goed te monitoren – dan kan het kwaad immers al geschiedt zijn – , dan rest de raad niet anders dan in te grijpen. Als de bestuurder in zo’n geval niet bijdraait, kan de raad niet anders dan overgaan tot ontslag. En natuurlijk pas als iedereen zijn best heeft gedaan om tot een vergelijk te komen.
Overigens, als de bestuurder er van overtuigd is dat het onverantwoord is om een besluit niet te nemen, zit de bestuurder in een lastig parket. Hij blijft namelijk verantwoordelijk voor het wel en wee van de corporatie. Een fusie die door de raad van commissarissen wordt geblokkeerd, maar door de bestuurder als onvermijdelijk wordt gezien, is daar een voorbeeld van.