6
Een advies dat klinkt als een opdracht
… over de adviesrol van de commissarissen
Veel commissarissen hebben een lange ervaring als bestuurder of leidinggevende. In die positie zijn ze gewend initiatieven te nemen, het voortouw te nemen en knopen door te hakken. In situaties die in hun ogen simpel zijn, willen ze graag doortastend en kort door de bocht acteren. In de rol van commissaris is dat nu juist niet de bedoeling en dat maakt de klankbord- en adviesrol wellicht nog moeilijker dan de rol als toezichthouder. De commissaris moet er tegen kunnen dat de bestuurder een ander besluit neemt dan wat hij of zij wenselijk zou vinden. Er ‘goed mee kunnen leven’ is dan een goed criterium.
In de volgende casus wordt een situatie geschetst waarin de bestuurder eigenlijk amper ruimte heeft om nog tot een eigen oordeel te komen.
Een advies?
Aan het eind van het agendaoverleg met de voorzitter van de RvC, vraagt de bestuurder nog even aandacht voor het volgende. De bestuurder is niet tevreden met het functioneren van zijn manager vastgoed en wil dat eens aanhouden tegen de RvC-voorzitter, gezien diens lange en brede bestuurlijke ervaring en ook nog met een zware HRM-achtergrond.
Na het verhaal aandachtig te hebben aangehoord zegt de voorzitter ‘Hou maar op, dat heb ik al heel vaak meegemaakt. Stop maar met die manager, dat wordt toch niks’.
Wat vind je en wat denk je dat er gebeurt?
Een reactie die regelmatig wordt gegeven is dat de bestuurder zo’n kwestie niet moet bespreken met de RvC of iemand van de RvC. Dat snijdt o.i. geen hout. Met name in een kleine organisatie is het niet vreemd dat de directeur-bestuurder een dergelijk vraagstuk eens voorlegt aan een commissaris. Binnen de organisatie kan hij dat immers moeilijk doen en direct een buitenstaander consulteren is ook weer zo wat.
Maar de RvC-voorzitter reageert in deze casus niet verstandig. Het advies wordt dwingend geformuleerd en de bestuurder heeft eigenlijk geen ruimte meer om tot een andere conclusie te komen. Je kunt er op wachten dat de bestuurder zich wel tweemaal bedenkt voor hij weer een heikele kwestie voorlegt aan zijn voorzitter of RvC. Minder openheid is dus het gevolg.
In het algemeen kun je stellen dat ‘klankbordadviezen’ verbredend moeten werken, zodat de bestuurder nieuwe inzichten krijgt. Het gaat vooral om suggesties of helpende vragen en niet om een zodanig dwingend advies dat de bestuurder niet meer onbevangen kan oordelen en besluiten. Onbevangenheid mag je ook verwachten van de raad als een bestuurder toch een andere keuze heeft gemaakt dan na een consultatie verwacht zou kunnen worden. Het is dan overigens wel verstandig van de bestuurder om te onderbouwen waarom die andere keuze is gemaakt.