1

Toezicht houden

Een auditcommissie is te zien als een adviescommissie van de raad van commissarissen. De auditcommissie is gespecialiseerd in de beoordeling van de informatieverzorging van de onderneming op het financiële terrein tegen de achtergrond van de doelstellingen van die organisatie in brede zin. De auditcommissie is daarmee geen besluitvormend orgaan binnen de raad van commissarissen, maar zet zich in om de besluitvorming door de raad als geheel voor te bereiden en daar mee ook te professionaliseren.

De Nederlandse Corporate Governancecode omschrijft taak en werkwijze van de raad van commissarissen in principe III.1 als volgt:

“De raad van commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en staat het bestuur met raad ter zijde. De raad van commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de vennootschap betrokkenen af. De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren.”

De Governancecode woningcorporaties 2015 onderkent 5 principes. In elk principe hebben het bestuur en de raad van commissarissen een gemeenschappelijke taakopdracht. Principe 3B spitst zich toe op de raad van commissarissen en luidt als volgt:

“De RvC houdt toezicht op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie. De RvC fungeert als klankbord voor het bestuur en weegt binnen zijn toezichthoudende functie zelfstandig het maatschappelijk belang af tegen de financiële continuïteit van de corporatie. De RvC beslist over benoeming, beoordeling, beloning, schorsing en ontslag van bestuurders. De RvC is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren.”

Bij de uitwerking van principe 3B gelden 19 bepalingen (3.11 t/m 3.29).

De Nederlandse Governancecode expliciteert de rollen van bestuurder en commissaris; in de Governancecode woningcorporaties 2015 krijgt dat minder accent. De Governancecode woningcorporaties 2015 koppelt voorts de maatschappelijke relevantie/belang aan de financiële continuïteit. Accenten die nog eens door de actualiteit expliciet aan de orde worden gebracht.

Hoe dan ook speelt het informatieverzorgingstraject tegen de achtergrond van de doelstellingen van de organisatie een essentiële rol. Naast de doelstellingen handelt het daarbij om de daarvoor beschikbaar gestelde middelen en de realisatie, ook in termen van geld. De regelgeving en de verantwoording die voor dit traject valide zijn vertonen in toenemende mate complexiteit waardoor (specifieke) deskundigheid ook van toezichthouders is vereist. Daarin ligt de grondslag van een auditcommissie.

Verbijzondering van taken binnen de RvC zoals in een auditcommissie omvat het risico dat anders gedisciplineerde leden in het teamverband van de RvC op één of meerdere onderwerpen minder aangesloten zijn. Om die reden treden sommige raden van commissarissen nog zonder commissies op. Deze handreiking benadrukt dan ook het karakter van de auditcommissie als voorbereiding van de behandeling van onderwerpen in de raad als geheel; de auditcommissie kent geen eigenstandige besluitvorming. Voor een goede aansluiting is een heldere communicatie van en onderling begrip voor alle leden van belang. De voorzitters van de auditcommissie en de RvC zijn hiervoor verantwoordelijk. Voor bevindingen en suggesties vanuit de praktijk wordt verwezen naar hoofdstuk 5.1.

Schematisch kan de auditcommissie als volgt binnen de organisatie worden geplaatst: 

Rol auditcommissie

In dit schema dringt de auditcommissie als vooruitgeschoven post van de raad van commissarissen door in de organisatie. De auditcommisie verzamelt zo nodig actief informatie en doet indrukken op van de in de organisatie levende cultuur.

Dit schema geeft (in de geslotenheid) ook uitdrukking aan de eigen verantwoordelijkheid van de organisatie inzake de realisatie van doelstellingen, tot en met de verslaggeving voor externe toezichthouders en overige belanghouders.

Daarnaast is er uiteraard nog een controlerend accountant die zelfstandig tot een oordeel over de financiële verslaggeving moet komen.